ررسی ترکیبپذیری عمومی و خصوصی و تجزیه ژنتیکی صفات مختلف گندم نان در دو شرایط بدون تنش و تنش خشکی

Abstract

تولید ارقام جدید و سازگار به محیطهای مختلف از اهداف مهم بهنژادگران بهشمار میرود. تلاقی ارقام جدید و گزینش ژنوتیپهای برتر از نظر صفات مطلوب در بین نتاج آنها همواره مورد استفاده بهنژادگران قرار گرفته است. 28 ژنوتیپ 7 یکطرفه شامل هفت والد )الوند، آنفارم 9، چمران 2، بککراسروشن، قدس، افق و × حاصل از تلاقی یک آزمایش دیآلل 7 سرخدانه( و 21 دورگ حاصل از آنها در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در دو شرایط بدون تنش و تنش خشکی مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه واریانس نشان داد که بین در شرایط بدون تنش و تنش در همه SCA و GCA ژنوتیپها در کلیه صفات تفاوت معنیدار وجود داشت. میانگین مربعات صفات معنیدار بود، لذا جزء افزایشی و غیرافزایشی واریانس قابل توارث در وراثت کلیه صفات نقش داشت. والد بککراس روشن دارای ترکیبپذیری بالا و والد افق دارای ترکیبپذیری پایینی در اکثر صفات در هر دو شرایط بدون تنش و تنش آنفارم 9 بالاترین دورگ از لحاظ × قدس و افق × چمران 2، سرخدانه × بودند. در هر دو شرایط دورگهای بککراس روشن تنوع ژنتیکی ( b تنوع ژنتیکی افزایشی(، جزء ( a عملکرد و صفات وابسته بودند. تجزیه واریانس هیمن نشان داد که جزء انحراف غالبیت خاص هر تلاقی( در هر دو ( b هتروزیس خاص هر والد( و جزء 3 ( b هتروزیس(، جزء 2 ( b غالبیت(، جزء 1 شرایط در تمامی صفات معنیدار بود. تجزیه هیمن نتایج تجزیه گریفینگ را مورد تأیید قرار داد.