مطالعه عملکرد و اجزای آن در کنجد با استفاده از تجزیه دایآلل در شرایط آب و هوایی بیرجند

Abstract

شناخت و درک صحیح نوع کنترل ژنتیکی صفات، قابلیت ترکیب پذیری و ساختار ژنتیکی، ارتباط مستقیمی با موفقیت برنامههای به نژادی دارد. در این راستا، آزمایشی به صورت دای آلل یک طرفه هفت در هفت در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. صفات ارتفاع بوته، ارتفاع تا اولین کپسول، تعداد روز تا 50 و 90 درصد گلدهی، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، تعداد روز تا رسیدن فیزیولوژیک، تعداد شاخه فرعی، تعداد و طول برگ، وزن هزار دانه، وزن، طول و عرض کپسول، میزان کلروفیل a ، b وکل، عملکرد بیولوژیک واقتصادی، شاخص برداشت، درصد روغن و درصد پروتئین اندازه گیری شد. تجزیه واریانس، بیانگر تفاوت معنی دار بین ژنوتیپها بود. تجزیه دای آلل نشان داد که واریانس افزایشی برای کلیه صفات و واریانس غیرافزایشی در تمامی صفات، بجز ارتفاع تا اولین کپسول میوه دهنده معنیدار بود. رقم اولتان، و ژنوتیپ اردستان، بهترتیب × بهترین و بدترین ژنوتیپها از حیث ترکیب پذیری عمومی بودند. در اکثر صفات، دورگ سبزوار TS-3 و فارس بهعنوان بهترین دورگ عمل کردند. وراثت پذیری عمومی بین حداقل × سبزوار 90 / 0 برای عملکرد بیولوژیک تا حداکثر 96 / 0 برای تعداد شاخه فرعی و وراثت پذیری خصوصی، بین حداقل 36 / 0 برای تعداد شاخه فرعی تا حداکثر 95 / 0 برای شاخص برداشت متغیر بود. تجزیه واریانس به روش هیمن، نتایج حاصل از تجزیه گریفینگ را تأیید نمود.