بررسی تحمل به تنش شوری اکوتیپهای زیره سبزدر مرحله جوانهزنی

Abstract

-با توجه به روند افزایشی توسعه اراضی شور و کمبود اراضی زراعی مطلوب برای کشاورزی، شناسایی گیاهان دارویی مقاوم به شوری اهمیت زیادی دارد. در این تحقیق خصوصیات آزمایشگاهی بذور اکوتیپهای مختلف زیره سبز تحت تنش شوری در آزمایشگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند طی سال 1391 مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کامالً تصادفی با دو فاکتور A شامل 11 اکوتیپ )سبزوار، خوسف، قوچان، سرایان، کاشمر، گناباد، زیرکوه، اسفراین، طبس و تربت جام( و فاکتور B پنج سطح شوری )یک، سه، پنج، هفت و نه دسیزیمنس بر متر کلرید سدیم( با سه تکرار در ژرمیناتور اجرا شد. تجزیه واریانس نشان داد که اکوتیپهای مختلف در همه صفات مورد بررسی به جز وزن خشک گیاهچه و نسبت طول ریشهچه به ساقهچه در سطح یک درصد با یکدیگر اختالف معنیدار داشتند. بهطور کل اکثر صفات با افزایش غلظت شوری کاهش یافت. مقایسه میانگین اثرات متقابل اکوتیپ× تنش نشان داد که اکوتیپهای کاشمر و قوچان در تنش سه دسیزیمنس باالترین و اکوتیپهای اسفراین و گناباد در تنشهای یک و پنج دسیزیمنس بر متر کمترین مقدار از صفات مورد اندازهگیری را داشت. تجزیه خوشهای در تنش یک و نه دسیزیمنس بر متر اکوتیپها را در سه گروه عمده گروهبندی نمود. در تنش یک دسیزیمنس بر متر گروه اول )کاشمر، زیرکوه، سرایان، تربت جام، طبس، گناباد و سبزوار( و در تنش نه دسیزیمنس بر متر گروه سوم )خوسف و سبزوار( دارای حداکثر تحمل بود. در تنش سه دسیزیمنس بر متر اکوتیپها در چهار گروه عمده قرار گرفتند و در آن گروه سوم )سبزوار، کاشمر و گناباد( دارای حداکثر مقاومت بود. در تنش پنج و هفت دسی زیمنس بر متر چهار گروه عمده از اکوتیپها مشخص گردید که در هر دو سطح گروه چهار )سبزوار( دارای حداکثر مقاومت بود. بهطورکلی اکوتیپ سبزوار دارای بیشترین مقاومت در کلیه سطوح شوری بود.