ارزیابی ساختار ژنتیکی عملکرد و اجزای آن در کنجد با استفاده از تجزیه عددی و گرافیکی هیمن

Abstract

به منظور بررسی ساختار ژنتیکی صفات مختلف کنجد، 7 ژنوتیپ شامل اردستان، سیرجان، فارس، سبزوار، جیرفت، اولتان و TS-3 5304- 7 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند طی سالهای 07 × در قالب طرح دای آلل یکطرفه 7 مورد مطالعه قرار گرفت. صفات ارتفاع بوته، ارتفاع تا اولین کپسول، تعداد شاخه فرعی، تعداد برگ، طول برگ، روز تا 19 درصد گلدهی، روز تا 09 درصد گلدهی، روز تا رسیدن فیزیولوژیک، تعداد کپسول در بوته، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، شاخص برداشت، تعداد دانه در کپسول، وزن کپسول، طول و عرض کپسول، میزان کلروفیل a ، b و کل، درصد روغن و پروتئین اندازهگیری شد. تجزیه واریانس هیمن نشان داد که اجزای a ، b و 3b در تمامی صفات و اجزای 1b و 2b در اکثر صفات معنیدار بودند. پارامترهای D ، 1H و 2H در اکثر صفات معنیدار و پارامترهای F ، 2h و E در اکثر صفات معنیدار نشدند. متوسط درجه غالبیت ) /D1√H ( بیانگر غالبیت ناقص و فوقغالبیت در صفات مورد مطالعه بود. پارامتر )1/(4H2H در کلیه صفات بهاستثنای 9 بود؛ بنابراین در کلیه صفات بهاستثنای صفت فوق، ژنهای افزاینده و کاهنده توزیع / روز تا 19 درصد گلدهی کمتر از 21 متقارنی در بین والدین نداشتند. پارامتر ) F-)1)+F)/√(4DH1√(4DH نشان از توزیع متقارن و نامتقارن در صفات مورد مطالعه 9 و /47-9/ داشت. در اکثر صفات یک بلوک ژنی غالب کنترلکننده صفات وجود داشت. وراثتپذیری عمومی بین 00 9 متغیر بود. بهطور کل تمامی صفات توسط ژنهای با اثرات افزایشی و غالبیت کنترل /57-9/ وراثتپذیری خصوصی بین 09 میشدند؛ بنابراین امکان گزینش و تولید دورگ در کنجد وجود دارد. با توجه به آنکه ژنوتیپهای فارس، اولتان و TS-3 بیشترین آللهای غالب را داشتند، استفاده از این سه ژنوتیپ در مطالعات آتی توصیه میگردد.