بررسی کارایی نشانگرهای ISSR و SCoT در مطالعه‌ی تنوع ژنتیکی برخی جمعیت‌های گشنیز (Coriandrum sativum L)

چکیده مقاله

چکیده گشنیز یکی از چهار گیاه دارویی اصلی ایران است. ایران چهارمین تولیدکننده و هشتمین صادرکنندهی گشنیز در جهان است. در این مطالعه، تنوع ژنتیکی، 16جمعیت گشنیز از سه استان خراسانجنوبی، یزد و کرمان با استفاده از 10آغازگر ISSRو 15 آغازگر SCoTمورد بررسی قرار گرفت. نتایج این مطالعه نشان داد که، در مجموع، آغازگرهای 95/91 ،ISSRو آغازگرهای 97/67 ،SCoTدرصد چندشکلی نشان دادند و بهترتیب 49و 86باند با وضوح بالا تکثیر گردید. آغازگرهای IS1و ،SC11 SC13بیشترین تعداد باند ( 8و 9باند) و آغازگرهای IS7 ،IS2و SC4کمترین تعداد باند ( 3باند) را تکثیر نمودند. مقدار شاخصهای EMR ،MI ،PICو RPبرای نشانگر ،ISSRبه ترتیب 4/55 ،2/07 ،0/43و 3/56و برای نشانگر ،SCoTبه ترتیب 5/49 ،2/09 ،0/38و 3/38برآورد گردید. بر اساس دادههای نشانگر ،ISSRبیشترین شباهت ژنتیکی بین جمعیتهای بافت- راور، بافت-ماهان و یزد-تفت و بر اساس نشانگر ،SCoTبیشترین شباهت ژنتیکی بین بافت-راور و کرمان – بافت مشاهده شد. بر اساس دادههای نشانگر ،ISSRکمترین شباهت ژنتیکی بین جمعیتهای خوسف – زرند، نهبندان-زرند و بیرجند-زرند و بر اساس نشانگر ،SCoTکمترین شباهت ژنتیکی بین بیرجند-بهاباد، خوسف-زرند و بیرجند-یزد بهدست آمد. تجزیه خوشهای بر اساس دادههای نشانگر ISSRو ،SCoTجمعیتها را بهترتیب در چهار و سه خوشه گروهبندی نمود. درصد بالای چندشکلی در دادههای بهدست آمده از نشانگرهای ISSRو SCoTنشان داد که این نشانگرها برای تجزیه تنوع ژنتیکی در جمعیتهای گشنیز کارآمد است. توجیه درصد کمی از تغییرات کل دادهها توسط مؤلفههای اصلی نشان داد که آغازگرها پراکندگی مناسبی بر روی ژنوم داشتند. نتایج این مطالعه نشان داد که درون جمعیتهای هر استان تشابه ژنتیکی نسبتاً بالا و بین جمعیتهای استانهای مختلف، تشابه ژنتیکی کمتری وجود داشت. به منظور ایجاد حداکثر هتروزیس، تلاقی خوسف × زرند پیشنهاد میگردد