بررسی امکان کاهش خسارت پروتئین و روغن کنجد با محلول‌پاش پوترسین و نیترات کلسیم تحت شرایط کمبود ‌آب

چکیده مقاله

کنجد یکی از قدیمی­ترین گیاهان زراعی دنیا می­باشد که به­دلیل برخورداری از روغن بالای دانه یکی از مهم­ترین گیاهان روغنی مناطق خشک و نیمه­خشک می­باشد. این آزمایش در قالب طرح آماری بلوک­های کامل تصادفی به‌صورت اسپلیت پلات ـ فاکتوریل با سه سطح رطوبتی 50، 75 و 100 درصد نیاز آبی در کرت اصلی و محلول‌پاشی نیترات کلسیم در سه سطح 0، 5 و 10 میلی­مولار و پوترسین در دو سطح (5/0 میلی­مولار و محلول‌پاشی با آب) در کرت­های فرعی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال 1397 اجرا شد. نتایج نشان داد برهم­کنش سطوح رطوبتی در نیترات کلسیم در پوترسین در صفات محتوای نسبی آب، نشت یونی، پتانسیل اسمزی، عملکرد دانه، عملکرد روغن و درصد پروتئین معنی­دار شد. کاهش سطوح رطوبتی 50 درصد نیاز آبی منجربه کاهش محتوای آب نسبی، پتانسیل اسمزی، عملکرد دانه، عملکرد روغن و درصد روغن شد، اما نشت یونی و درصد پروتئین دانه تحت شرایط کاهش سطوح رطوبتی افزایش پیدا کرد. در بین ترکیبات محلول­پاشی شده، کاربرد نیترات کلسیم 10 میلی­مولار و مصرف پوترسین از نظر صفات محتوای نسبی آب، عملکرد دانه، عملکرد روغن و درصد پروتئین دارای میانگین بالاتری در مقایسه با بقیه تیمارها بود. بیش­ترین عملکرد دانه (93/1673 کیلوگرم در هکتار) در سطوح رطوبتی 100 درصد نیاز آبی با مصرف پوترسین و 10 میلی­مولار نیترات کلسیم حاصل شد. هم­چنین برهم­کنش­های دوگانه سطوح رطوبتی در نیترات کلسیم و سطوح رطوبتی در پوترسین بر درصد روغن دانه معنی­دار شد.