بررسی خاستگاه و سنگ‌زایی توده‌های گرانیتوییدی ‏کمپلکس سورسات (شمال‌‌باختری تکاب): ‏شواهد زمین‌شیمیایی سنگ‌کل و ایزوتوپی ‏Sr-Nd

چکیده مقاله

توده‏‌های نفوذی کمپلکس سورسات بخشی از توده‏‌های نفوذی پهنة سنندج- سیرجان هستند. برپایة یافته‌های صحرایی و بررسی‌های میکروسکوپی، این منطقه دربردارندة هورنبلند‏‌گابرو، کوارتز‏‌دیوریت، مونزودیوریت، گرانودیوریت، مونزوگرانیت و تونالیت‏‌ است. برپایة بررسی‌های زمین‌شیمیایی، گرانیتوییدهای ترکه‏‌دره و خانقلی از نوع I، با سرشت کالک‏‌آلکالن و متا‏‌آلومین هستند. محدوده ترکیبی آنها کمان ماگمایی (VAG) است و میزان 87Sr/86Sr اولیه و εNd آنها برابربا 70448/0 و 12/0- است. این سنگ‌ها از ماگمایی جداشده از گوشته پدید آمده‌اند که دچار فرایندهای هضم و آلایش پوسته‏‌ای شده است. برپایة نمودارهای زمین‌شیمیایی، توده‏‌های پیچاقچی، حمزه‏‌قاسم و شمال‏‌خاوری خانقلی، از نوع I، با سرشت متاآلومین تا پرآلومین و کالک‏‌آلکالن هستند و محدوده ترکیبی آنها کمان ماگمایی (VAG) است. 87Sr/86Sr اولیه و εNd آنها برابر 70529/0 و 82/2- است و همراه با انکلاو مافیک ریزدانه دیده می‌شوند. این سنگ‌ها از آمیختگی ماگمای جداشده از گوشته با مذاب پدیدآمده از ذوب پوسته پدید آمده‌اند. توده‏‌های مونزوگرانیتی قره‏‌زاغ و اوچ‏‌دره از نوع S، پرآلومین و کالک‏‌آلکالنِ پدیدآمده در محدوده برخورد قاره- قاره هستند و میزان بالای 87Sr/86Sr اولیه 94476/0 و 87927/0 و مقدارهای منفی εNd 71/6- و 61/6- دارند. این ویژگی‌ها نشان‌دهندة جدایش آنها از مذاب پوسته‏‌ای است. دستة تونالیت از نوع I با سرشت کالک‏‌آلکالن و پرآلومین هستند و مقدار نسبت‏‌های La/Yb، Sr/Y و Nb/Ta در آنها کم است. الگوهای کمتر جدایش‌یافته عنصرهای خاکی کمیاب و آنومالی منفی Eu پدیدآمده از ذوب پوسته آمفیبولیتی نشان‌دهندة ذوب پوسته مافیک ضخیم‌شده یا بازالت‏‌های زیر صفحه‏‌ای در ژرفا و فشار کم، با حضور پلاژیوکلاز در ناحیه خاستگاه پیدایش آنهاست.