تأثیرپذیری علامه طباطبایی از فلسفه صدرا در تفسیر آیه «و علّم آدم الاسماء»

Abstract

در آیات 30 تا 33 سوره بقره، «علم به اسماء» به عنوان خصیصه ای برای انسان برشمرده شده است که او را برتر از ملائکه می سازد و حتی تا آن اندازه اهمیت دارد که زوایای تاریک خلقت انسان مانند سفک دماء از سوی او را توجیه می نماید و منصب خلافت الهی را برای انسان به ارمغان می آورد. این آیه مباحث فراوانی را میان مفسران به خود اختصاص داده است. ابهام در فهم ماهیت این خصیصه و انسان شناختی بودن آن، پای فیلسوفان اسلامی را نیز به میدان نقد و نظر باز کرده است و کسانی چون ملاصدرا نیز بحث های فراوانی را ذیل این آیات مطرح ساخته اند. در این مقال سعی داریم تا با نگاهی به تفسیر علامه طباطبایی میزان اثرپذیری او از ملاصدرا در پاسخ دادن به مسائل پیرامون این آیه بسنجیم. با نشان دادن مواضع تأثیرپذیری ایشان از ملاصدرا همچنین می توان بار دیگر بر اهمیت فلسفه ورزی در دنیای تفسیر از منظر علامه طباطبایی پافشاری نمود.