تأثیر فلزهای سنگین نیکل و سرب بر جوانهزنی بذر و رشد گیاهچههای تربچه

Abstract

جذب فلزات سنگین توسط گیاهان میتواند اثرات زیان باری بر گیاهان داشته باشد و از آن جهت که گیاهان بخش مهمی از زنجیره غذایی را تشکیل میدهند، خطر بزرگی برای انسان و دیگر مصرفکنندگان محسوب میشود. فلزهای سنگین از دو طریق جوانهزنی گیاه را تحت تأثیر قرار میدهند؛ از طریق سمیت عمومی و ممانعت از جذب آب. گیاه تربچه قابلیت جذب و انباشته کردن فلزهای سنگین را به خوبی دارند و برای گیاه پالایی پیشنهاد شدهاند. تحقیق حاضر با هدف بررسی تأثیر غلظتهای مختلف فلزهای سنگین سرب و نیکل بر جوانهزنی بذر و رشد گیاهچههای تربچه انجام شد. این آزمایش بر پایه طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در سال 1394 در شرایط آزمایشگاه به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایش شامل فلزهای سنگین سرب و نیکل در غلظتهای صفر )شاهد(، 50 ، 100 ، 200 ، 400 و 800 میلیگرم در لیتر بود. نتایج نشان داد که تأثیر فلزهای سنگین بر شاخصهای جوانهزنی و رشد گیاهچه تربچه در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود. تأثیر سطوح پایین فلزهای سنگین بر جوانهزنی )درصد و سرعت جوانهزنی( معنیدار نبود ولی بر صفات رشدی مانند )طول ریشه و ساقهچه، وزن خشک ریشهچه، ساقهچه و کل( اثر مثبت و افزایشی داشت. غلظت 800 میلیگرم بر لیتر فلزهای سرب و نیکل درصد جوانهزنی را به ترتیب 2 و 4 درصد نسبت به شاهد کاهش داد. همچنین بیشترین طول ریشهچه ) 64 / 9 سانتیمتر( و ساقهچه ) 04 / 7 سانتیمتر( به ترتیب از تیمارهای 100 و 400 میلیگرم در لیتر فلزهای سرب و نیکل به دست آمد. غلظت 800 میلیگرم در لیتر فلزهای سرب و نیکل وزن خشک ریشه را به ترتیب 42 و 28 درصد در مقایسه با شاهد کاهش دادند. بیشترین ) 100 / 0 گرم( وزن خشک کل نیز از تیمار 100 میلیگرم در لیتر فلز سرب به دست آمد. نتایج این تحقیق بیانگر آن است که جوانهزنی و رشد گیاهچههای تربچه در مناطق آلوده به فلزهای سنگین امکانپذیر است