بزرسی اثز تغذیه مصنوعی به روش چاه تزریق بر تراز آبخوان آزاد با استفاده از مدل عددی MODFLOW

Abstract

با توجه به افت تراز سطح ایستابی در بسیاری از آبخوان‌های ایران به دلیل برداشت‌های بی‌رویه از این منابع، اجرای طرح احیاء و تعادل‌بخشی جهت مدیریت آبخوان‌ها به ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک حائز اهمیت است. از جمله راهکارهای مدیریتی موجود در این طرح که سبب ذخیره‌ آب به صورت مستقیم در آبخوان‌ها می‌گردد تغذیه‌ی مصنوعی به روش چاه تزریق می‌باشد. هدف از تحقیق حاضر بررسی اثر چاه‌های تزریق بر تراز آبخوان آزاد دشت بیرجند در شرایط غیرماندگار با استفاده از مدل عددی MODFLOW-2000 و براساس تزریق حجم رواناب سالانه‌ی دشت می‌باشد. در این راستا ابتدا اطلاعات مربوط به مشخصات هیدرودینامیکی آبخوان شامل هدایت هیدرولیکی و آبدهی ویژه، چاه‌های مشاهده‌ای، چاه‌های برداشت، تغذیه از سطح، رقوم ارتفاعی آبخوان، سنگ کف و زهکش تهیه گردید. سپس تراز سطح ایستابی آبخوان با مدل MODFLOW-2000 در نرم‌افزار GMS 7.1 در حالت ماندگار و در محیط اشباع در طول سال آبی90-89 شبیه‌سازی شد. پس از شبیه‌سازی، مدل ایجاد شده با روش کالیبراسیون دستی واسنجی و نتایج حاصل از حالت ماندگار به عنوان ورودی به مدل غیرماندگار وارد و سپس واسنجی شد. همچنین تحلیل حساسیت مدل نسبت به پارامترهای هدایت هیدرولیکی و ضریب آبدهی ویژه بررسی و صحت مدل در بازه‌ی زمانی 91-90 مورد ارزیابی قرار گرفت. در انتها سناریوی مدیریتی تغذیه‌ی مصنوعی با استفاده از روش چاه تزریق با در نظر گرفتن 20 چاه با دبی معادل 61/1909 مترمکعب بر روز به ازای هر چاه در مدت زمان یک سال به مدل اضافه گردید. نتایج صحت‌سنجی توانایی مدل در شبیه‌سازی تراز سطح ایستابی را در شرایط غیرماندگار نشان می‌دهد. همچنین شبیه‌سازی طرح تغذیه‌ی مصنوعی به روش چاه تزرق نشان داد که با اجرای این سناریو تراز سطح ایستابی در تمامی چاه‌های مشاهده‌ای به طور میانگین به میزان 77 سانتی‌متر افزایش می‌یابد.