مدلسازی اندرکنش منابع آب و ارزش افزوده دشت بیرجند

Abstract

استفادۀ فزاینده از منابع آبهای زیرزمینی در مناطق خشک و رشد روزافزون اقتصاد، بهویژه در بخش کشاورزی، منجر به تشدید روند نزولی سطح آبخوانها شده است. بنابراین به یک چارچوب منطقی و نظاممند برای تصمیمگیری اصولی برای تخصیص منابع آب محدود، به نحوی که به طور مؤثر و مطلوب، نیازهای جامعه را تأمین کرده، رشد اقتصادی را موجب شود، احتیاج است. در این مقاله با استفاده از یک مدل مفهومی، ارتباط بین فعالیتهای اقتصادی موجود در منطقه و منابع آب دشت بیرجند با استفاده از رویکرد سیستمی، شناسایی و سپس در محیط نرمافزار Vensimشبیهسازی شد. سپس برای مدل مورد نظر، بستههای سیاستی متفاوت تحت شش سناریوی مختلف در نظر گرفته شد و میزان حجم منابع آب و میزان ارزش افزوده در گزینههای مختلف مقایسه گردید. نتایج نشان داد که با ادامه روند موجود در منطقه، وضعیت بخش اقتصاد (میزان ارزش افزوده) و منابع آب زیرزمینی، بدتر خواهد شد. همچنین اگر قرار باشد حجم منابع آب تغییر نکند و ارزش افزوده منطقه زیادتر شود، باید ابتدا روی فعالیتهای اقتصادی غیر آببر، اعم از معادن و صنایع غیرآببر سرمایهگذاری بیشتری شود، البته این در صورتی تحقق خواهد یافت که منابع اولیه این فعالیتهای اقتصادی، موجود باشند