مقایسه روش برنامهریزی بیان ژن با روشهای تجربی در پیشبینی تبخیرتعرق مرجع روزانه (مطالعه موردی: شهرستان بیرجند)

چکیده مقاله

مهمترین عامل مصرف منابع آب در مناطق خشک و نیمهخشک تبخیرتعرق میباشد. بنابراین آگاهی از روند تغییرات و پیشبینی آن نقش مؤثری در طراحی و تعیین ظرفیت شبکههای آبیاری و زهکشی، برنامهریزی، توسعه و مدیریت منابع آب ایفا میکند. با توجه به اهمیت تبخیرتعرق به عنوان پارامتر اساسی در تحقیقات کشاورزی، هیدرولوژی و حفاظت آب و خاک، هدف از این پژوهش، توانایی مدل شبیهسازی 0.5 GeneXproTools در پیشبینی تبخیرتعرق مرجع روزانه بر اساس دادههای هواشناسی (حداقل دما، حداکثر دما، میانگین دما، ساعات آفتابی، سرعت باد در ارتفاع دو متری و رطوبت نسبی) در مقیاس روزانه در اقلیم خشک در بازهی زمانی ۲۰۱۷- ۱۹۹۸ میباشد. همچنین، برآورد تبخیرتعرق مرجع با استفاده از روشهای تجربی نیز صورت گرفته است. نتایج نشان داد که، در ایستگاه بیرجند، سناریوی a به دلیل در نظر گرفتن پارامترهای حداقل دما، حداکثر دما، میانگین دمای هوا، رطوبت نسبی، سرعت باد در ارتفاع دو متری، ساعات آفتابی و تبخیرتعرق مرجع پیشبینی مطلوبتری را ارائه کرده است. از اینرو میتوان این چنین برداشت کرد که سناریوی a با توجه به بالا بودن ضریب تبیین، بهترین برازش و کم بودن مقادیر خطا، مدل مطلوب در ایستگاه بیرجندمیباشد. همچنین، روش هارگریوز در ایستگاه بیرجند در مقایسه با سایر روشها همبستگی بیشتری با روش پنمن- مونتیث- فائو دارد و جایگزین مناسبی میباشند. لذا، در مواقع فقدان تمامی پارامترهای لازم برای محاسبه تبخیرتعرق مرجع در ایستگاه مطالعاتی میتوان از روش هارگریوز به عنوان روش جایگزین مناسب استفاده شود.