بررسی نحوه تاثیرپذیری نرخ رشد جمعیت روستایی استان‌های ایران از شوک‌های اقتصادی

چکیده مقاله

نرخ رشد جمعیت از جمله عوامل تاثیرگذار بر رشد و توسعه اقتصادی یک کشور محسوب می‌شود. طی چند سال گذشته، رشد این متغیر در ایران کاهش چشمگیری داشته است که یکی از دلایل این اتفاق، به بی‌ثباتی اقتصاد و نوسانات حاصل از آن بر می‌گردد و مشوق ها و سیاست های افزایش جمعیت نیز نتوانسته است کارساز باشد. هدف این پژوهش بررسی اثرات شوک‌های اقتصادی بر نرخ رشد جمعیت روستایی استان‌های ایران بوده است. بدین منظور، برای بررسی اثرات شوک‌های اقتصادی از مدل بیزین پنل‌ور(Bayesian Panel VAR) در نرم‌افزار متلب طی بازه زمانی 1376-1401 بهره گرفته شد. داده‌های سری زمانی موردنیاز از بانک مرکزی و مرکز آمار ایران استخراج شد. نتایج پژوهش نشان داد که نرخ تورم، نرخ ارز و ضریب جینی اثر منفی بر نرخ رشد جمعیت روستایی استان‌ها گذاشته‌اند. اثر شوک رشد اقتصادی و درآمد خانوار در دوره‌های ابتدایی و کوتاه مدت برای اکثر استان‌ها باعث افزایش نرخ رشد جمعیت روستایی شده اما با گذشت زمان و در دوره‌های بلندمدت به دلیل افزایش مهاجرت از روستا به شهر، اثر آن منفی شده و منجر به کاهش نرخ رشد این متغیر می‌گردد. با این حال، این امکان وجود داشت که مهاجرت معکوس نیز داشته باشیم؛ اما علیرغم امکانات، به دلیل افراد بازنشسته، تاثیر چندانی در نرخ رشد ندارد. نتایج حاصله برای تمامی استان‌ها معنادار به دست آمد. علاوه بر این، نتایج تجزیه واریانس نشان داد که پس از 20 دوره، برای تمامی استان‌ها نرخ تورم بیشترین تاثیر(به استثنای اثر خود متغیر) را بر روی نرخ رشد جمعیت روستایی داشته و ضریب جینی در اکثر استان‌ها دارای کمترین اثر بر این متغیر بوده است.