بررسی فقهی حقوقی اهدای اعضای نوزادان آنانسفال

Abstract

زمینه و هدف: پیوند اعضاء یکی از دستاوردهای علم پزشکی است که پس از فتح شدن قله‌های آن نوبت به بررسی چالش‌های جدید، نظیر دستیابی به منابع جدید برای رفع کمبود اعضا بالاخص برای کودکان رسید. پس از به اجماع رسیدن دانشمندان در مورد پیوند اعضای غیرحیاتی و پیوند اعضای مبتلایان به مرگ مغزی، پیشنهاد جدیدی در دنیای پزشکی مبنی بر استفاده از نوزادان آنانسفال به عنوان منبع جدیدی برای پیوند ارائه گردید. آنانسفالی یکی از ناهنجاری‌های جنینی است که بر اثر نقص بسته شدن لوله‌ی عصبی در ناحیه‌ی سر جنین ایجاد می‌شود. مبتلایان به این اختلال اغلب قبل از تولد می¬میرند و نوزادانی هم که زنده متولد می‌شوند فاقد هوشیاری هستند و در چند ساعت اول پس از تولد، می¬میرند. در این پژوهش به دنبال پاسخ به این سوال هستیم که آیا اهدای اعضای چنین نوزادانی با مبانی فقهی و حقوقی جامعه ما سازگار است یا خیر. مواد و روش‌ها: در نگارش مقاله حاضر، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، پس از بیان ادله موافقین این نظریه، به واکاوی آن بر اساس متون فقهی-حقوقی پرداخته می¬شود. نتیجه‌گیری: هرچند برخی از اندیشمندان غربی، از طریق استدلال به ادله¬ای نظیر شباهت وضعیت این بیماران به مرگ مغزی و وجود اعلام رضایت والدین، موافق این نظریه هستند، لیکن به هریک از این دلایل ایراداتی وارد است که منجر به رد نظریه فوق می-شود. پس از تبیین دلایل موافقین و نقد آن، به ارائه پیشنهادی جایگزین که موافق با مبانی فقهی و اخلاقی جامعه باشد، پرداخته می-شود. مطابق این پیشنهاد، با وجود اذن والدین، نباید در خصوص اهدای اعضای غیر رئیسه نوزادان مبتلا به آنانسفالی محدودیتی وجود داشته باشد.