تاثیر ورود اصطلاحات فقهی بر حق بر فهم قانون

چکیده مقاله

کی از اصول حاکم بر نظامهای مردمسالار اصل حاکمیت قانون است. بدین معنی که روابـط اجتمـاعی اشـخاص (اعـم از اشخاص حقیقی و حقوقی) در چارچوب قانون است و این قوانین هستند که برای مردم ایجـاد حـق و تکلیـف مـی کننـد . بنابراین همواره این دغدغه وجود داشته که قوانین میبایست برای مردم (اعم از فرمانروایان و فرمانبران) قابل فهم بـوده و به نحو مطلوبی نیز اجرا شود. در نظام حقوقی ایران، پس از ظهور اسلام و ورود آن به ایران و حاکمیت قواعـد فقهـی و در نتیجه اقتباس قوانین بعدی از قواعد فقهی که به زبان عربی نگاشته شده موجب شد کـه بسـیاری از اصـطلاحات و الفـاظ عربی برای ایجاز و در عین حال جلوگیری از نقص و ابهام قوانین وارد زبان حقوقی کشورمان گـردد . اگـر چـه بـه اعتقـاد برخی دلیل واژگان غیرفارسی و اصطلاحات دشوار در قوانین و حتی در ادبیات حقوقی، برای فخرفروشـی نیسـت، بلکـه از ظرافتها و فنینویسی قوانین است. اما از آنجا که مردم آشنایی کافی با این الفاظ و اصطلاحات ندارند، لذا برای آنان قابـل فهم نیست و این مخالف اصل پانزدهم قانون اساسی است. ضمانت اجرای این حق را میتوان شـورای نگهبـان در بررسـی انطباق قوانین عادی با قانون اساسی و تاسیس فرهنگستان دانست که این به تنهایی نمیتواند تامینکننده مناسبی بـرای فهم قانون توسط عموم مردم تلقی شود.