بررسی و تحلیل وضعیت ترجمه از عربی به فارسی در دوره قاجار(نمونه مورد تحقیق: دارالترجمه ناصری

Abstract

ترجمه را می¬توان یک راه ارتباط مناسب با تمدن¬های دیگر دانست. زبان عربی به عنوان زبانی که دارای اشتراک¬های فرهنگی و اجتماعی با زبان فارسی است در هر دوره مورد توجه مترجمان مختلف می-باشد. بررسی تاریخ ترجمه در ایران نشان می¬دهد ایرانیان از دیرباز به ترجمه متون مختلف علاقه و توجه داشته اند و در پیشرفت این علم نقش مهمی را داشته¬اند. در دوره قاجار و همزمان با حضور کشورهای اروپایی در ایران به عنوان دیپلمات سیاسی، ترجمه مراحل جدیدی را طی کرد که در دوره¬های گذشته از این ویژگی¬ها برخوردار نبوده است. پدیدآمدن دارالفنون و دارالترجمه ناصری در دوره حکومت ناصرالدین شاه و توسط اعتماد السلطنة باعث شد تا ترجمه به صورت نظام¬مند و با قوانین جدید بیان شود. استفاده از مترجمان زبان¬های فرانسوی، انگلیسی، روسی، چینی و عربی باعث شد تا ترجمه آثار زبان¬های گوناگون در این دوره با سرعت بالا صورت گیرد و از تنوع بیشتری نسبت به دوره¬های گذشته برخوردار باشد. در این پژوهش سعی شده است با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر آثار عربی ترجمه شده توسط مترجمان حاضر در دارالترجمه ناصری به بررسی ترجمه¬های آثار زبان عربی و موضوعات آن پرداخته شود. نتایج به دست¬آمده نشان می¬دهد که مترجمان زبان عربی نسبت به سایر زبان¬ها از محدودیت بیشتری برخوردار بوده¬اند. زمینه-های تاریخ و تمدن اسلامی، رمان¬های تاریخی، غرائب¬نویسی، تعلیم و تربیت اسلامی و مسائل و تحولات اجتماعی مثل حقوق زنان و لزوم توجه به آموزش و یادگیری بانوان همگام با تغییرات اجتماعی دنیا و جهان عرب مورد علاقه مترجمان قاجاری بوده است که آثار ترجمه شده از منظر کیفیت و سبک مترجم، دارای نثری فنی و فاخر می¬باشد که به سوی ساده¬نویسی در جریان است.