خوانش هرمنوتیکی نام‌‌گزینی منابع تاریخ ایران اسلامی (قرن پنجم تا چهاردهم هجری قمری)

چکیده مقاله

در میان مؤلفه‌‌های هویتی یک متن تاریخی، عنوان اثر جایگاه ویژه‌‌ای به خود اختصاص داده است. نام هر اثر تاریخی، عامل تمایز و شناسایی آن از دیگر آثار و معیار معرفی مضامین مندرج در آن است. انجام مطالعات در حیطۀ نام‌‌پژوهی منابع تاریخی می‌تواند افق تازه‌‌ای را فراروی پژوهشگران این رشته بگشاید. مقالۀ حاضر، با خوانش هرمنوتیکی نام‌‌گزینی منابع تاریخ ایران اسلامی در نظر دارد که به تحلیل دلایل نام‌‌گذاری متون مذکور بپردازد. هدف اصلی در این خوانش نشان‌دادن عناصر و عواملی است که در فرایند تولید نام متن مؤثرند. دورۀ‌‌ مطالعه‌شده در این نوشتار، متون سدۀ پنجم تا چهاردهم هجری قمری است. دستاوردهای حاصل از این بررسی نشان می‌‌دهد که نام‌‌گزینی منابع تاریخ ایران بعد از اسلام تحت تأثیر برخی عوامل متنی و فرامتنی است که در میان آنها، بهره‌‌گیری از صنایع ادبی، تقلید از شیوه‌‌های نام‌‌گذاری در آثار پیشین، نقش ایدئولوژی حاکمیت و بینش مورخ بیشترین تأثیر را داشته‌اند.