واکاوی همبستگی فضایی دماهای فرین و تغییرات پوشش گیاهی در حوزههای آبخیز ایران

Abstract

تغییرات در پدیدههای اقلیمی حادی مانناد دورههاای طاولانی روزهای داغ و یا بارههای سنگین تاثیر بسیار زیاادتری از تغییرات در میانگینهای اقلیمی بر جوامع انسانی و محیط مایگاذارد. هدف این مطالعه بررسی و تحلیل مخاطرات دادههای حدی دمایی و رابطه آن با تغییرات شاخ پوششگیاهی در حوزههای آبخیز ششگانه ا یران است. در این پژوهش از دادههای ماهانه بارندگی 80 ایستگاه سینوپتیک با حداقل 30 سال طول دوره آماری از سال 1365 تا 1395 استفاده گردید و مقدار SPI در دوره 8 ماهه تا انتهاای مااه خرداد محاسبه شد و در سه فاصله زمانی ده ساله برآورد گردید. نتایج نشان داد که مقایسه باین شااخ پوشش گیاهی ب ا مقادیر دمای سطح زمین در ایران وجود دارد که نشاندهنده روند افزایشی شاخ پوشش گیاهی است. در حالیکه گزارههای سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری ایران بیانگر آن است کاه در 30 سال گذشته همزمان با کاهش و تخریب عرصههای طبیعی، افزایش سطح زراعت )دیم و آبی( را درکشور داشتهایم. این افزایش ت اثیر روند کاهشی مراتع و جنگلها را در میانگی ن فضایی شاخ پوششگیاهی خنثی کرده است. دستاورد پژوهش پیشرو از این لحاظ قابل تامل است که نشاان میدهاد افازایش در میازان سبزینگی کشور نتیجه کاذبی است و میتواند روند کاهشای عرصاههای طبیعای )جنگال و مرتاع( را در تحلیلها کم رنگ کند. در نهایت اگر تغییر کاربری در کشور ادامهدار باشد، و با کاهش بااره و افازایش فرینهای دمایی خشکسالی ها تشدید شود؛ کشور بهسمت افزایش عرصههای بیابانی و تخریب سرزمین پیش خواهد رفت. برای جلوگ ی ری ا ز هدررفتن آب در حوزههای آ بخی ز کشور، با اجرای اقدامات آبخیزداری و آبخوانداری و اعمال مدیریت جامع حوزههای آبخیز اثر خشکسالی کاهش داده شود.