شبیه سازی تأثیر سناریو بهبود وضعیت مراتع بر رواناب و رسوب در رودخانۀ سرباز استان سیستان و بلوچستان

Abstract

پوشش گیاهی مرتعی بصورت طبیعی مانند چتری بر روی زمین گسترده شده است و حافظ آب، خاک و موجودات زنده می-باشد. تغییرات پوشش گیاهی باعث بهبود و یا خسارات جباران ناپذیری به منابع آب و خاک می‌شود. اطلاع از اثر تغییرات پوشش گیاهی بر مولفه‌های هیدرولوژیک آبخیز شامل دبی و رسوب پیش نیاز هرگونه برنامه‌ریزی مدیریتی در مقیاس آبخیز می‌باشد. در این تحقیق برای بررسی تاثیر تغییرات پوشش گیاهی بر رواناب و رسوب در حوزه آبخیز رودخانه سرباز استان سیستان و بلوچستان از مدل هیدرولوژیکی SWAT و سناریوسازی بهبود وضعیت مرتع از ضعیف به متوسط استفاده شد. پس از تلفیق نقشه¬ها 97 واحد پاسخ هیدرولوژیک و 21 زیرحوضه بدست آمد. پس از آماده‌سازی داده‌های ورودی، مدل برای یک دوره 23 ساله از سال 1999تا 2021 واسنجی‌ و صحت¬سنجی گردید. ابتدا مدل را برای زمان حال و براساس داده¬های پایه اجرا گردید، و در ادامه سناریو بهبود وضعیت مرتع اعمال گردید. نتایج آنالیز حساسیت نشان داده پارامترهای آلفا در جریان برگشتی و شماره منحنی بیشترین تاثیر را در واسنجی و صحت¬سنجی شبیه¬سازی داشته¬اند. نتایج بدست آمده از واسنجی رواناب با ضریب نش-ساتکیف 76/0 و ‌ضریب تبیین 86/0 و برای رسوب به¬ترتیب 53/0 و 58/0 بدست آمد. که برای رواناب در طبقه خوب و برای رسوب مورد قبول می¬باشد.