شبیه سازی و ارزیابی رواناب حوزه آبخیز سرباز با استفاده از مدل SWAT

چکیده مقاله

رودخانه سرباز یکی از رودخانه های اصلی و مهم استان سیستان‌و‌بلوچستان‌است که در حفظ حیات و زیست بوم منطقه نقش اساسی دارد از این رو اکثر بارندگی های حوضه ابخیز سرباز بصورت رگباری و اتفاقی بوده که موجب طغیان روخانه شده و خسارت های زیادی را متوجه کشاورزان،جاده ها و مناطق مسکونی میکند بنابراین ارائه روشی مناسب برای مقبله با این خسارت ها ضرورت پیدا کرده‌است امروزه مدل های هیدرولوژیکی زیادی برای کمک به محاسبه تخلیه آب با دقت بیشتر، آسانتر و سریعتر از روش‌های سنتی اندازه‌گیری که نیاز به صرف هزینه و زمان زیاد دارند وجود دارد. یکی از این مدل‌ها، مدل SWAT است. مدل ارزیابی آب‌و‌خاک یک مدل جامع و کامل هیدرولوژیکی برای ارزیابی دبی جریان، میزان رسوب، عناصر غذایی و روش‌های مدیریتی‌است که بصورت گسترده در بسیاری از کشورها مورد استفاده قرار گرفته‌است. تحقیق حاضر در حوضه ابخیز سرباز واقع در استان سیستان‌و‌بلوچستان انجام گرفته‌است، حوضه آبخیز سرباز در قسمت‌های جنوبی استان سیستان و بلوچستان و در جنوب شرقی ایران و از زیر حوضه‌های دریای مکران محسوب می‌شود. پس از اماده سازی پارامتر ها و داده های ورودی، ضمن در نظر گرفتن دو سال برای گرم کردن مدل (warm up) مدل برای یک دوره ی 17 ساله از سال 1999تا 2016 واسنجی‌شد و سپس طی یک دوره پنج ساله از سال 2017 تا 2021 صجت سنجی گردید که با توجه به نتایج بدست امده در مرحله واسنجی NS=0/76 و R2=0/86 و در مرحله صحت سنجی NS=0/56 و R2=0/58 میتوان نتیجه گیری‌کرد که مدل SWAT 2012 در شبیه‌سازی حوضه ابخیز سرباز به خوبی عمل کرده‌است.