ارزیابی پروژه های آبخیزداری و ارائه راهبرد و راهکار مناسب جهت توسعه آنها با استفاده از مدل SWOT و AHP در مناطق خشک و نیمه خشک

چکیده مقاله

ارزیابی پروژه¬های آبخیزداری امروزه از بنیادی¬ترین مسائلی است که در کشورها به منظور برنامه¬ریزی¬های آینده در زمینه طرح¬های اجرایی و مدیریت منابع طبیعی انجام می¬گیرد. نتایج ارزیابی پروژه¬های آبخیزداری با ارائه راهبرد و راهکار باید از بروز مشکل در آینده و هزینه¬ها بکاهد. در این تحقیق برای ارزیابی و ارائه راهبرد از روش تحلیل سلسله مراتبی و مدل تحلیلی SWOT استفاده گردید. در این تحقیق از 4 معیار اصلی (کاهش فرسایش، کاهش سیل، افزایش پوشش گیاهی و افزایش آبدهی قنوات) و 8 معیار فرعی استفاده گردید. سپس وزن نهایی هرکدام از معیارها و زیر معیارها با استفاده از نرم‌افزار Expert choice تعیین گردید. نتایج نشان داد معیار کاهش فرسایش با اهمیت نسبی 482/0 بیشترین تاثیر را در پروژه-های آبخیزداری داشته است. نتایج مدل SWOT در منطقه نشان داد که شرایط منطقه در ربع چهارم، محدودیت¬ها-تهدیدها (WT) یا راهبرد تدافعی قرار گرفته است. در همین راستا راهکارهای برای کاهش تهدیدها و حل ضعف¬های منطقه با استفاده از پتانسیل¬ها منطقه و فرصت¬های موجود ارائه گردید و با استفاده از نظرات خبرگان اولویت¬بندی گردید. 8 راهکار براساس پتانسیل¬های منطقه و ارزیابی پروژه¬های اجرا شده تعیین و مورد بررسی قرار گرفت که بهترین راهکارهای مدیریتی و مکانیکی ایجاد دیوارهای ساحلی در اطراف باغات با همکاری اهالی با امتیاز نهایی 28/0 در اولویت اول و راهکار اصلاح و افزایش ارتفاع سرریز سدهای احداث شده با امتیاز 022/0 در اولویت آخر قرار گرفت.