ارزیابی پایداری حوزه آبخیز فورگ شهرستان درمیان با استفاده از روش HELP

چکیده مقاله

حوزه‌های آبخیز بستر تعاملات جوامع انسانی با محیط پیرامون خود می‌باشند که تحت تأثیر بهره‌برداری‌های بی‌رویه با مشکلات مختلفی مواجه شده است. بر این اساس ارزیابی پایداری حوزه‌های آبخیز امری اجتناب ناپذیر است. توجه به منابع موجود جهت ارزیابی و انتخاب روشی مناسب و کمی نمودن میزان پایداری حوزه‌آبخیز، راه حلی برای انتخاب روشی مناسب در ارزیابی پایداری حوزه‌آبخیز به‌نظر می‌رسد. در همین راستا برای ارزیابی پایداری حوزه آبخیز فورگ شهرستان درمیان در استان خراسان جنوبی بر پایه رویکرد HELP با هدف تعیین میزان پایداری این حوزه آبخیز در طول زمان 1385 تا 1402 صورت پذیرفت. 12 متغییر برای بررسی پایداری حوضه تعیین شد و براساس ماهیت هر کدام در شاخص‌های فشار، حالت و پاسخ قرار گرفتند. میانگین امتیازات معیارهای هیدرولوژی، محیط زیست، حیات و سیاستگذاری به ترتیب 085/0، 45/0، 50/0 و 57/0 بدست آمد. نتایج نشان داد پایداری منطقه با مقدار 40/0 در طبقه پایداری کم طبقه‌بندی شد. پایداری کم حوزه آبخیز سبب شده است که هرگونه تغییر در وضعیت حوزه آبخیز سبب کاهش پایداری و به وجودآمدن شرایط نامساعد گردد که تخریب هرچه بیشتر حوزه آبخیز را در پی خواهد داشت. لذا پیشنهاد می‌گردد سیاست‌های مدیریتی و اجرایی حوزه آبخیز فورگ در راستای حفظ شرایط فعلی و ارتقاء سلامت پایداری زیر حوزه‌های آبخیز با تکیه بر کنترل فعالیت‌های انسانی و عوامل وابسته به آن صورت پذیرد.