بررسی تأثیر بسترهای مختلف کشت بر عملکرد گیاه دارویی کاسنی (Cichorium intybus L.)

چکیده مقاله

چکیده سابقه و هدف: ایران در یک منطقه گرم و خشک قرار دارد و مصرف بهینه آب با روشی که به گیاه آسیب نرسد، از اهمیت بالایی برخوردار است. با توجه به آنکه که تاکنون تحقیقی در مورد اثر بنتونیت و پلیمر سوپرجاذب در تحمل به خشکی در مورد گیاه کاسنی در شهرستان بیرجند صورت نگرفته است و از موارد بهینه¬سازی مصرف آب، استفاده از بنتونیت و پلیمر سوپرجاذب بوده است، در این پژوهش به بررسی تأثیر بسترهای مختلف کشت بر عملکرد گیاه دارویی کاسنی پرداخته شده است. مواد و روش‌ها: آزمایش در سال زراعی 1397-1396 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند انجام گرفت. طول مدت رشد 120 روز بود. در این پژوهش به بررسی تأثیر بنتونیت، پلیمر سوپرجاذب، تنش خشکی و ترکیب بنتونیت و پلیمر سوپرجاذب بر پارامترهای سطح برگ، وزن تر و خشک برگ، محتوای نسبی آب برگ، وزن تر و خشک ریشه و کارایی مصرف آب گیاه کاسنی پرداخته شد. این پژوهش در قالب طرح کاملاً تصادفی با تیمارها شامل آبیاری به عنوان فاکتور اصلی در دو سطح 50% و 100% نیاز آبی و بستر کشت به عنوان فاکتور فرعی در 6 سطح بدون سوپرجاذب و بنتونیت (شاهد)، 125 کیلوگرم پلیمر سوپرجاذب در هکتار، 5/4 کیلوگرم بنتونیت در کرت، 5/2 کیلوگرم بنتونیت در کرت، 5/4 کیلوگرم بنتونیت در کرت + 125 کیلوگرم سوپرجاذب در هکتار و 5/2 کیلوگرم بنتونیت در کرت + 125 کیلوگرم سوپرجاذب در هکتار بود. یافته‌ها: به¬طور کلی تنش خشکی بر عملکرد گیاه کاسنی اثر معنی¬داری داشت. همچنین بیشترین میانگین وزن خشک برگ در تأثیر آبیاری و سطوح مختلف بستر کشت در دو سطح آبیاری 100% و 50% به¬ترتیب برابر 66/3686 و 33/2453 کیلوگرم بر هکتار بود. بیشترین میانگین تأثیر آبیاری و سطوح مختلف بستر کشت بر وزن تر ریشه در دو سطح آبیاری 100% و 50% به¬ترتیب معادل 6/3626 و 6/2526 کیلوگرم بر هکتار و بیشترین میانگین وزن خشک ریشه در تأثیر آبیاری و سطوح مختلف بستر کشت در دو سطح آبیاری 100% و 50% به¬ترتیب برابر 6/1276 و 3/903 کیلوگرم بر هکتار بود. با توجه به داده¬های به دست آمده از این تحقیق، کمترین مقدار مربوط به تیمار شاهد و بیشترین مقدار مربوط به تیمار ترکیب بنتونیت 5/4 کیلوگرم و پلیمر سوپرجاذب بوده است. نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد تیمارهای تنش خشکی بر تمامی ویژگی¬های مورد بررسی ئأثیر گذاشته و این ویژگی¬ها را کاهش داده است. اعمال بسترهای مختلف کشت بر رشد گیاه اثر مثبتی داشت و توانست مقاومت گیاه را در برابر تنش آبی افزایش و بیشترین عملکرد را از گیاه کاسنی در شرایط آب و هوایی منطقه بیرجند نشان دهد.