مقایسه غلظت فلزات سنگین کروم، مس و نیکل در گیاه یونجه آبیاری شده با آب و پساب تصفیه شده (مطالعه موردی: بیرجند)

چکیده مقاله

امروزه به علت خشکسالی وکمبودآب،استفاده ازآب های نامتعارف به ویژه پساب حاصل ازتصفیه فاضلاب شهری درکشاورزی اهمیت ویژه ای پیداکرده است. ازعوامل محدودکننده استفاده ازاین پساب هاوجودعناصرسنگین درآن هامی باشد. هدف از انجام پژوهش حاضر، مقایسه غلظت فلزات سنگین کروم، مس و نیکل در اندام های گیاه یونجه تحت دو مدل آبیاری است. نمونه های ریشه، ساقه و برگ گیاه یونجه جهت تعیین میزان غلظت فلزات سنگین از دو ناحیه: 1- آبیاری شده با پساب تصفیه شده و 2- آبیاری شده با آب چاه، جمع آوری شد. نمونه های گیاهی خشک شده، هضم اسیدی شد و غلظت Cr ، Cu و Ni با استفاده از دستگاه ICP-OESاندازه گیری شد. بیشترین غلظت فلزات مورد مطالعه در ریشه گیاه یونجه تحت تأثیر دو نوع آبیاری وجود داشت. مقایسه سطح فلزات سنگین مورد مطالعه با غلظت های بحرانی در گیاهان نشان داد که غلظت این فلزات به محدوده خطرناک برای گیاه نرسیده است به استثنای ریشه یونجه آبیاری شده با آب شهری که از نظر فلز کروم پتانسیل قرارگیری در محدوده بحرانی را دارا است. طبق نتایج آزمون تی مستقل، تنها برای فلز کروم، دو نوع آبیاری تفاوت معنی دار آماری نشان دادند. نتایج تجزیه واریانس یک طرفه و مقایسه میانگین توکی نیز نشان دهنده این بود که بین ریشه، ساقه و برگ یونجه از نظر غلظت فلز کروم و نیکل اختلاف معنی دار آماری وجود داشته اما از نظر فلز مس اینگونه نبوده و اختلاف معنی دار آماری بین سه اندام ریشه، ساقه و برگ مشاهده نشده است. براساس نتایج تحقیق حاضر، آبیاری با پساب تصفیه شده بیرجند از نظر تجمع فلز سنگین کروم، مس و نیکل آثار سوئی بر گیاه یونجه نداشته است.