زیارت در سیره عملی امامان(ع) با تکیه بر منابع تاریخ¬نگارانه

Abstract

در پی رحلت پیامبر اسلام(ص) و عدم دسترسی مردم به ایشان، توجه جامعه اسلامی معطوف به خانواده و نسل ایشان گردید چنانکه تا پایان قرن اول هجری اصطلاح «اهل¬بیت» پیامبر(ص) در فضای اجتماعی و فرهنگی رایج و همه¬گیر شد و منسوبین به پیامبر(ص) از محبوبیت و جایگاه اجتماعی ارزنده¬ای برخوردار شدند. در این میان توجه جامعه به نسل(ذریه) پیامبر(ص) بویژه امامان دوازده¬گانه شگفت¬انگیز بود و جدای از ارتباطات و پیوندهای باورمبنا که پیروانشان با ایشان داشتند، در امور اجتماعی و حتی سیاسی محل مراجعه اصناف و اقشار گوناگون مردم بودند. بزرگداشت و دیدار(زیارت) آنها به روزگار حیاتشان محدود نشد و پس از شهادت یا درگذشتشان مدفن آنها به عنوان مزار(محل زیارت) مورد توجه قرار گرفت تا آنجا که زیارت در ادبیات اجتماعی و دینی جایگاه ویژ¬ه¬ای یافت و آداب و مناسک خاصی برای زائر و زیارت تدوین شد. پژوهش حاضر در صدد روشن نمودن جایگاه زیارت در نزد امامان دوازده¬گانه(ع) و تبیین مواضع و رویکردهای فرهنگی و اجتماعی آنان در خصوص مقوله زیارت با تکیه بر منابع تاریخ¬نگارانه است. محدوده زمانی این پژوهش سال¬های10 تا 329 هجری قمری را در بر می¬گیرد و با روش توصیفی تحلیلی و با بهره‌گیری از اسناد و بویژه منابع تاریخ نگاری شیعی همچون، عیون اخبار الرضا، الارشاد، کشف الغمه فی معرفه الائمه، اعلام الوری باعلام الهدی و تاریخ های عمومی نظیر تاریخ یعقوبی، مروج الذهب، اخبارالطوال و... انجام خواهد یافت.