بررسی عملکرد چهاردهۀ جمهوری اسلامی ایران در تحقق امر حقوق شهروندی ؛ موانع و چالش ها

Abstract

هدف این پژوهش بررسی مفهوم حقوق‌شهروندی پسا انقلاب اسلامی است که در اداور مختلف تعریفی دوگانه داشته است. ازیک‌سو بنا براصل جهموریت و استقلال، حقوق‌ِملت به رسمیت شناخته می شود و ازسویی برطبق مفاد قانون اساسی، واژه شهروندی و حقوق شهروندی به طور مستقیم مورد بحث قرار نگرفته است، بنابراین جامعه و حاکمیت ج.ا. ایران نیازمند نگرشی دقیق‌تری دارد. نوشتار حاضر بر مبنای نظریه برایان ترنر برای فهم شهروندی وحقوق شهروندی در دوره جمهوری اسلامی و با بهره‌گیری از اسناد و منابع کتابخانه­ای و روش توصیفی-تحلیلی درصدد پاسخ به این سوال است، که چرا مفهوم حقوق‌شهروندی در دوران پساانقلاب اسلامی هیچ‌گاه نتوانسته تعریف درست و دقیقی را دریافت کند و عوامل و موانع‌تحقق این امر براساس نظریه‌ترنر چه بوده-است. این پژوهش در پی یافتن علل و موانعی است که موجب عدم تحقق حقوق شهروندی در جمهوری اسلامی گردیده است. دستاورد پژوهش گویای این است که به‌رغم تلاش دولت‌ها در تحقق این امر، به دلیل عدم اجماع نخبگانی، نبود تعریف صریح در قانون اساسی، بی‌توجهی به نهادهای غیردولتی و تفرق در ایجاد هویت سیاسی و اجتماعی واحد درمیان جامعه موجب گردید تا درطی این چهار دهه حقوق شهروندی نتوانست در جامعه ایران به طور کامل تحقق یابد.