بررسی جنبه های تاریخی و علمی ریاضیات در هنر و معماری اسلامی

Abstract

نقش متقابل ریاضیات و هنر دارای پیشینهای کهن در این مرز و بوم است. تبلور این تقابل را میتوان در هنر و معماری اسلامی دید؛ آنجا که هنرمند مسلمان نظم برخاسته از ریاضیات را ازیکسو با ذوق و هنر و ازسویدیگر با عرفان اسلامی درمیآمیزد و آثاری را در پهنة معماری اسلامی خلق میکند. بهطور کلی نقش ریاضیات در هنر و معماری اسلامی دارای دو وجه استفاده از مفاهیم و محاسبات هندسی برای طراحی و اجرای نقوش و همچنین بهکارگیری اعداد برای بیان منظوری خاص است. چنانکه در ابنیة تاریخی دورة اسلامی دیده میشود، در نظر گرفتن این دو وجه موجب خلق آثاری چشمنواز شده است که درعینحال دارای کاربردهای گوناگون است. هدف مقالة حاضر بررسی نقش تاریخی و علمی ریاضیات در هنر و معماری اسلامی است که بهروش توصیفی تحلیلی انجام شده است. یافتههای تحقیق نشان میدهد که از سدههای نخستین اسلامی مفاهیم و ابزارهای هندسی مانند تناسبات طلایی و تقارن، کاربردهای مهمی در هنر و معماری اسلامی داشتهاند.