موانع کلیدی رشد تولید زعفران در روستاهای شهرستان قائنات

Abstract

زعفران به عنوان یکی از محصولات بخش کشاورزی که از یک سو انطباق حداکثری با شرایط اقلیمی و ظرفیت منابع آب ایران و از سوی دیگر، نقش مهمی در ارزآوری و بالابردن توان صادراتی کشور در گروه کالاهای غیرنفتی دارد، محصولی راهبردی به شمار می‌‌رود. با توجه به اینکه درآمدزایی آن برای خانوارهای بهره‌‌بردار نیز قابل توجه و بی‌‌بدیل است، یک محصول کلیدی برای اقتصاد نواحی روستایی به شمار می‌‌رود. در استان خراسان‌جنوبی، منطقه شرقی کشور که از کانون‌‌های مهم تولید این محصول به شمار می‌‌رود، شناخت و بررسی موانع کلیدی رشد تولید زعفران در روستاهای آن، یک ضرورت مطالعاتی است. بنابراین در این پژوهش با توجه به محدودیت‌‌ها و موانع تولید محصول زعفران به بررسی موانع کلیدی رشد تولید زعفران در روستاهای شهرستان قائنات پرداخته می‌‌شود. قلمرو جغرافیایی شهرستان قائنات به عنوان محدوده مورد مطالعه انتخاب شد که با 40 نفر از خبرگان و کارشناسان آن با روش پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه اقدام به جمع‌‌آوری داده‌‌ها شد. برای تحلیل داده‌‌ها از تکنیک تحلیل خاکستری (GRA) استفاده شد. در نهایت نتایج رتبه‌‌بندی موانع کلیدی رشد تولید زعفران در روستاهای شهرستان قائنات حاکی از آن است که عامل اقتصادی در اولویت نخست با وزن 0/71 و عوامل سیاسی، فنی، مدیریتی، حمایتی و فردی با وزن‌‌های 0/63، 0/54، 0/52، 0/41 و 0/36 در رتبه‌‌های دو تا ششم قرار گرفته‌‌اند. پیشنهاد می‌‌گردد که دولت با تنظیم سیاست‌‌هایی در زمینه محدود سازی دست دلالان، تسهیل دسترسی بهره‌‌برداران به نهاده‌‌های تولید و کمک به بازاریابی داخلی و خارجی محصول، کشاورزان منطقه را ترغیب به کشت زعفران نماید.