مروری کوتاه بر ترکیبات و خواص ضد سرطانی عناب

چکیده مقاله

سرطان یکی از شایع ترین دلایل مرگ و میر در سراسر دنیا محسوب می شود که به دلیل خصوصیات خاص سلول های سرطانی، با وجود پیشرفت های اخیر، درمان آن کماکان با چالش های جدی رو به روست.از این رو مطالعات بسیاری به جهت دستیابی به داروهای مکمل جدید به بررسی اثرات ضد سرطانی گیاهان دارویی مختلف پرداخته و نشان داده اند که برخی گیاهان از جمله عناب می توانند در کنترل و مهار بسیاری از بیماری ها از جمله سرطان نقش بسزایی داشته باشند. مطالعات فیتوشیمیایی بر روی گیاه عناب منجر به استخراج و شناسایی آلکالوئیدها ، فلاونوئیدها ، تانن ها، استرول ها و ساپونین های مختلفی شده است. همچنین مشخص شده است که این گیاه دارای ترکیبات دارویی مهمی از جمله کوئرستین و کامفرول می باشد. میوه عناب بر حسب وزن خشک دارای حدود %۳۷ چربی، %۲۶/۲ خاکستر، %۶/۸۱ کربوهیدرات، %۵ پروتئین و 8/4% فیبر خام است و علاوه بر این دارای ویتامین های 2 B، A و C و نیز مقادیر قابل توجهی کلسیم و آهن می باشد. مطالعات مختلف سلولی و مولکولی نشان داده اند که عناب با داشتن ترکیبات دارویی مهم میتواند مانع از تکثیر سلول های سرطانی شود که این امر اثر ناشی از القای آپوپتوز یا مرگ برنامه ریزی شده سلولی و یا تغییر در روند چرخه سلولی می باشد. . در سطح مولکولی نیز نشان داده شده است که عصاره عناب می تواند موجب افزایش سطح mRNA ژن های سرکوبگر تومور مانند TP53 ، P27 و P21 شود و یا با افزایش بیان ژن پروآپوپتوتیک Bax و کاهش بیان ژن آنتی آپوپتوتیک Bcl-2 منجر به القای آپوپتوز در سلول های سرطانی گردد. همچنین میوه عناب می تواند تاثیر قابل توجهی در مهار رشد و تکثیر سلول های سرطانی داشته و در درمان سرطان ها، بسیار مفید واقع شود. برای مثال، تریترپن های استخراج شده از عناب می تواند روی رده های سلولی HepG2 ، MCF-7 و MDA-MB-231 فعالیت ضدتکثیری و آنتی اکسیدانی داشته باشد. اثرات ضد سرطانی عصاره عناب در مدل های حیوانی نیز تایید شده است. با توجه به موارد ذکر شده، پیشنهاد می شود استفاده از ترکیبات موثره این گیاه دارویی می تواند به عنوان روش درمانی مکمل به کار رود. بدیهی است بهره برداری بالینی از این ترکیبات نیازمند کارآزمایی های بالینی و مطالعات تکمیلی بیشتر است.