بررسی ریشه‌های اساطیری آیین‌های باروری در مزار پریان (طارق- نهبندان)

Abstract

آیین باروری از آیین‌های رایجی است که در اغلب تمدن‌های باستان وجود داشته است. امروزه هنوز می‌توان نمودهایی از آیین‌ها و ردپای ایزدان و نمادهای باروری را در بسیاری از مراسم، ترانه‌ها و نمایش‌های بومی و محلی در قسمت‌های مختلف ایران دید. در این پژوهش، به معرفی و ریشه‌یابی اسطوره‌ای مؤلفه‌ها و آیین‌های باروری در مزار پریان (خراسان جنوبی) و ارتباط آن با ایزد یا ایزدان باروری ایران باستان پرداخته‌ایم. گردآوری اطلاعات به‌صورت میدانی و کتابخانه‌ای و شیوۀ پژوهش توصیفی- تحلیلی است. آیین‌های مزار پریان خراسان جنوبی شامل قربانی و پیشکش هدایا، پهن کردن سفرۀ نذری، یک‌شب اقامت در مزار، رقص و شادی، پیکرگردانی، نام‌گذاری خاص و... است که در این پژوهش ریشۀ آن‌‌ها نیز بررسی و محقق شد که آیین‌های این مزار، برگرفته از آیین‌های پرستش ایزدبانوی باروری ایران باستان است؛ البته پری در سیر تحول خود در دورۀ اسلامی، به‌دلیل بعضی همسانی‌ها با جن مترادف‌شده و برخی از اعتقادات عامیانه در باب جن، به اساطیر پری و به تبع آن به آیین‌های باروری مزار پریان خراسان جنوبی نیز راه یافت.