بررسی تنازع در زبان فارسی و تطبیق آن با تنازع در زبان عربی

چکیده مقاله

تنازع از جمله باب¬های نحوی و دستوری است که در میان دو زبان عربی و فارسی مشترک است. این قاعده بیشتر در کتاب¬های نحو عربی دیده می¬شود. اگرچه برخی اصالت آن را به زبان فارسی نسبت داده¬اند ولی در زبان فارسی دستورنویسان اندکی به این مبحث پرداخته¬اند و برخی دستورنویسان قاعده¬ی حذف را جایگزین آن نموده¬اند. ندرتاً این مبحث با نام دیگری یعنی نقش دوسویه در کتاب¬های زبان فارسی دیده می¬شود. نگارندگان در ابتدا معنای لغوی و اصطلاحی تنازع در زبان عربی را مطرح کرده‌اند. سپس، ارکان تنازع، رابطة عاملان تنازع و وجوه مختلفی از جمله اضمار، اظهار و حذف از دیدگاه نحویان عربی مطرح شده است. در ادامه به دیدگاه دستوریان زبان فارسی در مورد تنازع پرداخته شده است. برخی از دستوریان فارسی نام‌های دیگری نیز برای تنازع مطرح کرده اند. مانند مسندالیه مفعولی و نقش دوسویه. در بخش بعدی مقاله به بررسی تطبیقی ساختار تنازع در عربی و فارسی پرداخته شده است. در انتها نیز مشخص می‌شود با وجود شباهت‌ها و اختلاف‌هایی که تنازع در زبان فارسی و عربی دارند، امکانات تنازع در فارسی بسیار گسترده‌تر و رایج‌تر از عربی است.