ریشه¬های اساطیری و آیینی پیکرگردانی در افسانه‌های خراسان جنوبی

چکیده مقاله

افسان ه ها و روایات شفاهی، از منابع مهم تجلی اساطیر و فرهنگ گذشته ایران است. یک ن از مؤلف ههای مهم این روایات، اعمال جادو و خارق العاده است که از تخیل بشر دیری ی نشئت م ی گرفته است. پیکرگردانی یکی از جلو ههای مهم و خیا لانگیز افسان ههای محل تگاه آرزو است. افسان ه های خراسان جنوبی نیز با توجه به شرایط اقلیمی و فرهنگی، خاس یوۀ و خیال و فرهنگ و آیی نهای مختلف اساطیری است. در این جستار سعی شده تا با ش د تحلیل ی - توصیفی به بررسی افسانه های منطقه بپردازد تا به این پرسش ها پاسخ ده اطیری که پیکرگردانی در این افسان هها چگونه است و چه انواعی دارد و ریشه های اس ب آن کدم اند. با بررسی های انجام شده این نتایج حاصل آمد که پیکرگردانی در اغل ه افسانه ها وجود دارد و م ی توان انواع پیکرگردانی را در آ نها دید ازجمله تبدیل انسان ب وندگی حیوان، حیوان به انسان و انسان به گیاه. این نوع از پیکرگردان یها بیشترین تکرارش ای را دارا هستند. نکته قابل توجه در این دگردیسی ها تنوع و تکثر موجودات و پدید هه ر تبدیل شونده است که در افسانه های مناطق دیگر خراسان دیده نمی شود. دستاورد دیگ زد این پژوهش این است که اغلب استحال ه ها به ریشه های اساطیری و آیینی همچون ای زدان گیاهی یا ایزد تباری و نق شهای مهم حیوانات در زندگی بشر به عنوان یاریگران ای .برمی گرد