برآورد میزان تبخیر - تعرق و ضریب گیاهی گیاه دارویی خرفه به روش لایسیمتری در شهرستان شیراز

چکیده مقاله

تعیین دقیق نیاز آبی گیاهان نقش اساسی در تعیین ابعاد تأسیسات آب، برنامه‌ریزی آبیاری، افزایش بهره‌وری و راندمان آبیاری دارد. دقیق‌ترین و استانداردترین روش تعیین آب مورد نیاز گیاهان، روش بیلان آب با استفاده از لایسیمتر می‌باشد. گیاه خرفه به‌عنوان یک گیاه دارویی از اهمیت ویژه‎ای در مناطق مختلف جهان برخوردار است. خرفه با بسیاری از شرایط نامطلوب مانند خشکی، شوری و کمبود مواد غذایی سازگار است. براین اساس، پژوهشی با هدف تعیین ضریب گیاهی (K_C) گیاه دارویی خرفه و با استفاده از سه لایسیمتر زهکش‎دار در طول فصل زراعی ۱۳۹۶ در شهرستان شیراز اجرا گردید. تبخیر- تعرق روزانه واقعی به روش بیلان آب در لایسیمترها برآورد شد و تبخیر- تعرق مرجع با استفاده از گیاه چمن 12 سانتی‎متری (گیاه مرجع) محاسبه گردید .از تقسیم تبخیر-تعرق واقعی بر تبخیر- تعرق مرجع، ضریب گیاهی روزانه برای طول دوره رشد مورد مطالعه اندازه‎گیری شد. در پایان فصل و در مراحل مختلف رشد، مقادیر مربوط به ضرایب گیاهی خرفه شامل مراحل ابتدایی، توسعه، میانی و نقطه انتهایی به ترتیب برابر ۹/۰، ۱/1، ۴/۱ و 8/0 بدست آمد. نیاز آبی فصلی گیاه خرفه در منطقه مورد مطالعه ۹۷/۳۵۸ میلیمتر محاسبه گردید. میانگین تبخیر و تعرق دوره ابتدایی ۶۸ میلیمتر، دوره توسعه و رشد ۶/۸۷ میلیمتر، دوره میانی ۱۱/۹۶ میلیمتر و دوره پایانی ۲۴/۱۰۷ میلیمتر بدست آمد. نتیجه‌گیری کلی این تحقیق کشت این گیاه کم‌مصرف آب در مناطق خشک و نیمه‌خشکی ازجمله شهرستان شیراز است