محیط رسوبی، دیاژنز و ژئوشیمی توالی کربناته کرتاسه بالایی در برش پاتینگ، شهرستان اسدیه، شرق ایران

چکیده مقاله

برش مورد مطالعه در 113 کیلومتری شرق بیرجند (23 کیلومتری شهرستان اسدیه) و شرق روستای پاتینگ قرار گرفته است. توالی مورد مطالعه به سن کرتاسه پسین به ضخامت 242 متر که عمدتاً متشکل از سنگ آهکهای لایه متوسط تا ضخیم میباشد. مرز زیرین این نهشته ها با کنگلومرای قاعده ای قرمزرنگ و مرز بالایی توسط ماسه سنگ قرمز محدود شده است. در این پژوهش بر اساس مطالعات صحرایی و آزمایشگاهی، اجزای تشکیل دهنده سنگهای کربناتی شامل انواع اجزای اسکلتی و غیراسکلتی می باشد و 7 ریزرخساره کربناته شناسایی شده است که در 3 کمربند رخساره ای پهنه جزرومدی، لاگون نیمه محصور و پشته کربناته نهشته شده اند. طبق شواهد به دست آمده از ریزرخساره ها و تعیین الگوی رسوبگذاری آنها، محیط رسوبی تعیین شده برای برش پاتینگ، پلاتفرم کربناته از نوع رمپ تک شیب می باشد که کلیه ریزرخساره ها عمدتاً در بخش داخلی رمپ نهشته شده اند. داده های حاصل از آنالیز ژئوشیمیایی عناصر اصلی و فرعی نمونه های کربناته نشاندهنده ترکیب کانی شناسی اولیه ی کلسیتی نمونه ها و حاکمیت سیستم دیاژنتیکی بسته برای برش مورد مطالعه و همچنین با توجه به آنالیزهای ژئوشیمیایی و نقشه پالئوژئوگرافی کرتاسه پسین جهان می توان نتیجه گرفت که شرایط اقلیمی معتدله در محیط تشکیل این رسوبات حاکم بوده است. سنگهای آهکی مورد بررسی به طور گسترده تحت تأثیر فرایندهای دیاژنتیکی مختلف قرار گرفته اند که مهمترین آنها شامل میکرایتی شدن، سیمانی شدن، فشردگی مکانیکی و شیمیایی، تشکیل انواع تخلخل ها، انحلال، نئومورفیسم، شکستگی و پرشدگی رگه ها می باشد که در محیطهای مختلف دیاژنتیکی دریایی، متئوریک، دفن کم عمق و بالاآمدگی ایجاد شده اند.