حصارهای دفاعی و تأمین امنیت شهر تابران توس در دوره ی اسلامی

Abstract

توس یکی از مهم ترین شهرهای خراسان تا اواخر قرن هشتم هجری به حساب آمده و چهار شهر را شامل می شده که بزرگ ترین آن ها تابران بوده، و اکنون دیگر شکوه دیرین خود را از دست داده است. کاوش های باستان شناسی بقایایی از حصارهای دفاعی جهت تأمین امنیت آن کهن شهر را کشف نموده است. با ورود اسلام به سرزمین ایران و تأکید بر اهمیت تأمین امنیت، مردم ایران که در زمینه ی امنیت یکی از محافظه کارترین ملت ها در طول تاریخ بوده اند، بیش از پیش با روش های گوناگونی در جهت تأمین امنیت اقدام نموده اند. از این رو هدف از پژوهش حاضر یافتن روش های تأمین امنیت تابران توس با احداث حصارهای دفاعی مانند دروازه های شهر و...، با تکیه بر متون تاریخی و گزارش های حاصل از کاوش های باستان شناسی می باشد. جهت نیل به هدف پژوهش از روش تاریخی و رویکرد کیفی همراه با توصیف و تحلیل منابع اسنادی بهره گیری شده است. نتایج حاصل از مطالعه ی توصیفی اسناد و منابع کتابخانه ای و تحلیل آن ها حاکی از آن است که حضور نگهبانان در دروازه ها، بسته بودن دروازه ها در شب هنگام، احداث اتاق هایی جهت استراحت مسافران شب در خارج از دروازه، نحوه ی ساختار پی ها، قطر عریض دیواره ها، ارتفاع دیواره ها، شیب دار بودن دیواره ها و استفاده از مصالح با کیفیت و مرغوب و نیز سیاست های حکومتی، در تأمین امنیت شهر تابران توس مؤثر بوده اند. حصارهای دفاعی شهرها یکی از عوامل تأثیرگذار در تأمین امنیت جان و اموال مردم در مقابل یورش مهاجمان بوده است، از این رو بررسی نقش حصارهای دفاعی تابران توس مانند دروازه ها و... در تأمین امنیت آن شهر شایسته ی توجه خواهد بود.