مکان یابی نام های جغرافیایی در منطقه کهگیلویه و بویر احمد با تاکید بر اسطوره سفر کی خسرو به کوه دنا بر اساس منابع تاریخی و پژوهشهای باستان شناسی

چکیده مقاله

مهمترین اسطورههای رایج در میان ساکنان بومی شهرستانهای بویراحمد و دنا، اسطورة سفر کیخسرو، پادشاه کیانی ایرانزمین به کوه دنا واقع در نزدیکی شهر سیسخت است. پژوهش حاضر براساس شیوة تاریخی تحلیلی و تطبیقی است که براساس مطالعات کتابخانهای و مستندات و باستانشناسی انجام شده است. با توجه به اینکه اسطورة سفر کیخسرو نهتنها در افواه و اذهان مردم منطقۀ بویراحمد و دنا، بلکه در مناطق جغرافیایی و اسامی اماکن آن بهوضوح میتوان آن را دید و شنید و ازجمله اسطورههایی بهشمار میآید که نهتنها قرابت 0 . استادیار گروه باستانشناسی دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران )نویسندة مسئول( hkoohestani@birjand.ac.ir http://www.orcid.org/ 0000-0002-4231-0862 1 . دانشجوی دکتری باستانشناسی دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران. http://www.orcid.org/ 0000-0001-8262-3487 دوماهنامة فرهنگ و ادبیات عامه______________________سال 01 ، شمارة 54 ، مرداد و شهریور 0510 6 ماهوی آن را در اسطورههای سایر ملل میتوان یافت بلکه در کتب تاریخی بهویژه شاهنامۀ فردوسی میتوان آن را مطالعه کرد؛ به همینسبب پرداختن به مطالعۀ اسطورة ذکرشده ضروری بهنظر میرسد. بنابراین مکانیابی نامهای جغرافیایی اسطورة کیخسرو با اهداف و پاسخ به پرسشهای اصلی پیشرو انجام پذیرفت: مهمترین منابع مکتوب موثقی که به اسطورة سفر کیخسرو به کوه دنا اشاره کردهاند کداماند؟ تا چه حد میتوانیم درمورد اسطورة سفر کیخسرو به کوه دنا، به مدارک باستانشناختی استناد کنیم؟ علاوهبر شاهنامۀ فردوسی، در منابع دست اول تاریخی که در قرون سوم و چهارم هجری توسط مورخان اسلامی نوشته شدهاند ازجمله ابناثیر، حمدالله مستوفی، حمزة اصفهانی و گردیزی به اسطورة کیخسرو از منظر واقعۀ تاریخی اشاره شده است. از مهمترین مدارک و شواهد باستانشناختی مرتبط با اسطورة کیخسرو، تلخسرو در نزدیکی یاسوج است که هانیس گاوبه، باستانشناس اتریشی آنجا را کاوش کرده است.