بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت آبخیزنشینان در اجرای طرحهای آبخیزداری و حفاظت خاک - حوزه آبخیز فورگ درمیان

چکیده مقاله

اجرای طرحهای آبخیزداری برای حفظ منابع آبوخاک بهعنوان سرمایههای عظیم کشور و در راستای توسعه عمران حوزههای آبخیز و دستیابی به توسعه پایدار نیازمند مشارکت ذینفعان می باشد. موفقترین طرحهای آبخیزداری را آن دسته از طرحهایی تشکیل میدهند که توانستهاند بین اهداف آبخیزداری و نیازهای مردم پلی ساخته و آنها را هماهنگ سازند. پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت آبخیزنشینان در اجرای طرحهای آبخیزداری و حفاظت خاک با استفاده از ابزارها و شیوههای مناسب مشارکتی در حوزه آبخیز فورگ درمیان از استان خراسان جنوبی مورد بررسی قرارگرفته است. جامعه آماری تحقیق شامل آبخیزنشینان حوزه فورگ درمیان میباشد ) N=2590 (. متناسب با جمعیت روستاها طبق فرمول کوکران، 96 نفر بهمنظور نمونهگیری بهصورت تصادفی انتخاب شدند و سپس با استفاده از آزمون t ، ضریب همبستگی اسپیرمن و مدل تحلیل مسیر در نرمافزار SPSS تجزیهوتحلیل شده است. برای تعیین پایایی روش تحلیل مسیر از سنجه آلفای کرونباخ استفاده شد که ضریب به دست آمده ) 82 / 0 ( نشان دهنده پایایی مناسب این تحلیل بود. نتایج در فرضیه اول یعنی همبستگی ویژگیهای فردی و اجتماعی با میزان مشارکت در طرحهای آبخیزداری نشان داد که بین نمره مشارکت با سن همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد) r=-0/30, p=0/003 (، همچنین بین نمره مشارکت با سطح تحصیلات رابطه مثبت و معناداری وجود دارد) r=0/24, p=0/02 (، اما با سابقه کار همبستگی معکوس و معناداری وجود دارد) r= - 0/24, p= 0/02 ( و بین نمره مشارکت با جنسیت ارتباطی وجود نداشت) r=0/03, p=0/77 (. همچنین تحلیلها در فرضیه دوم نشان میدهد که بین مشارکت با دانش و آگاهی همبستگی معناداری وجود نداشت) r=-0/07, p=0/51 .) همچنین در فرضیه سوم نتایج نشان داد که نمره مشارکت همبستگی مثبت و معناداری با نمره سیاست و برنامههای دولت دارد) r=0/24, p=0/02 (. همچنین تحلیلها در فرضیه چهارم نشان داد که نمره مشارکت همبستگی مثبت و معناداری با نمره رضایت دارد) r=0/31, p= 0/31 (. در فرضیه پنجم نتایج نشان داد که متغیر سیاست و برنامههای دولت ارتباط مستقیم با مشارکت در طرحهای آبخیزداری دارد و متغیرهای دانش، آگاهی، سیاست و برنامههای دولت بهصورت غیرمستقیم از طریق نمره رضایت با میزان مشارکت ارتباط معناداری داشتند.