ارزیابی کمّی فرونشست زمین در بخش شمالی آبخوان کاشمر با استفاده از روش تداخل سنجی راداری و شاخص خشکسالی PSI

چکیده مقاله

فرونشست زمین، به عنوان یکی از مخاطرات محیطی، در بسیاری از کشورهای جهان در حال وقوع و رخ دادن است. این پدیده در صورت عدم مدیریت صحیح، میتواند خسارت جبران ناپذ یر مالی و جانی ایجاد نماید . لذا، به دلیل اهمیت موضوع، این پژوهش با هدف ارزیابی فرونشست زمین طی سالهای 1396 تا 1400 در شمال آبخوان کاشمر به عنوان بخشی از حوضه آبریز ایران مرکزی و با مساحتی در حدود 6340 هکتار انجام شد. جهت پایش تغییرات روند فرونشس ت زمین از تداخ لسنجی و روند تغییرات خشکسالی با استفاده ا ز PSI راداری استفاده شد. ارزیابی خشکسالی آب زیرزمینی با استفاده از شاخص آزمونهای تحلیل سری زمانی من -کندال و پتیت به دست آمد. همچنین جهت محاسبه تراکم چا هها ) 17 حلقه چاه( از تابع تراکم کرنل و برای بررسی همبستگی مکانی-زمانی شاخص خشکسالی آب زیرزمینی و میزان تغییرات فرونشست زمی ن از روش آماری-تحلیلی استفاده شد. نتایج بررسی تداخل سنجی راداری نشان داد که در مناطق مختلف شمال آبخوان کاشمر و در بازه زمانیسالهای 1396 تا 1400 ، به میزان 46 تا 84 سانتیمتر فرونشست به وقوع پیوسته است. بررسی خشکسالی آب در PSI نشان داد که تغییرات ناگهانی شاخص آب زیرزمینی PSI زیرزمینی نیز با استفاده از سری زمانی شاخص خشکسالی چاه کلاته رحیم و خلیل آباد در سطح احتمال 5 درصد غیرمعنیدار و در مابقی چاههای آبخوان معنیدار بوده است. بررسی و فرونشست زمین نشان دهنده ارتباط معنادار بین دو شاخص است. علاوه برآن، بررسی PSI روند همبستگی بین شاخص تراکم چا هها نشان داد که بیشتری ن تراکم چاه در بخ شهای مرکزی و غربی شمال آبخوان کاشمر بوده که مربوط به اراضی زراعی است و یکی از دلایل مهم فرونشست زمین در بخشهای مرکزی و غربی آبخوان، مربوط به تراکم چاهها و برداشت بیرویه از سفره آب زیرزمینی م یباشد.