تحلیل آیه استدلالی ۱۰۳ سوره نحل در پاسخ به شبهه استدلالی ارائه شده بر آیه

Abstract

جامعه اسلامی در طول تاریخ با شبهات زیادی روبرو بوده است. مفاهیم قرآن یکی از موارد است که بسیاری در پی شبهه افکنی به آن بوده اند. البته محققان و اندیشمندان مسلمان این شبهات را بی پاسخ نگذاشته اند. در دوره معاصر نیز برخی شبهاتی را در خصوص قرآن مطرح کرده اند مانند اشکالی که به آیه 103 سوره نحل گرفته شده است. حجت الله نیکویی در کتاب نگاهی نقادانه به مبانی نظری نبوت آورده است «که قرآن در موارد متعددی برای اثبات مدعیات خود (و یا توجیه بعضی احکام شرعی) دلایل ضعیفی آورده است ... .»(نیکویی، 1394: 263) بسیاری از کافران و مشرکان معتقد بودند که محمد(ص) آیات قرآن را از افراد دیگر آموخته و برای مردم بیان می کند. آیه 103 سوره نحل برای رفع این شک و شبهه می‌گوید: و نیک میدانیم که آنان میگویند: « جز این نیست که بشری به او می آموزد» ( نه چنین نیست زیرا) زبان کسی که این نسبت را به او می دهند, غیر عربی است (در حالی که) این ( قرآن) به زبان عربی روشن است. دلیلی که در این آیه بیان شده است, نمی تواند شک و شبهه مخالفان را رفع کند واین استدلال ضعیفی است. از آن جهت که قرآن کتابی آسمانی و در نزد ما مسلمانان از جایگاهی ویژه برخودار است زدودن هر گونه اشکال و شبهه ای از آن امری لازم و مهم است. در این تحقیق پس از تبیین دقیقی از شبهه مطرح شده ابتدا با روش کتابخانه ای به مطالعه مقاله ها،‌ کتابها و تفاسیری که به این شبهه پاسخ داده اند خواهیم پرداخت. سپس با جمع بندی پاسخ داده شده و دسته بندی آنها با روش تطبیقی تصویری جامع از پاسخ ها ارائه خواهد شد و در نهایت با روش تحلیل محتوا به ارزیابی پاسخ های مطرح شده با تکیه بر آراء علامه طباطبایی در تفسیرا المیزان خواهیم پرداخت.