| Authors | مرتضی مزگی نژاد,زینب یوسفی |
|---|---|
| Conference Title | یازدهمین همایش بین المللی فلسفه دین معاصر: تجربه‌های دینی و معنوی |
| Holding Date of Conference | ۲۰۲۳-۰۵-۰۹ |
| Event Place | ساری |
| Page number | ۰-۰ |
| Presentation | SPEECH |
| Conference Level | Internal Conferences |
Abstract
فهم‌صحیح‌متون‌دینی‌همواره‌از‌دغدغههای‌مهم‌بشر‌بوده‌است،اما‌گذشت‌زمان‌و‌فاصله‌گرفتن‌از عصر‌نزول‌وحی،موجب‌دشواری‌دستیابی‌به‌این‌امر‌شده‌است.در‌این‌میان‌برخی‌به‌خطا‌رفتهاند و در‌دام»تفسیر به رأی« متون‌دینی افتاده‌اند.»تفسیر به رأی« و »تعدد قرائتهایی«که آن را حاصل‌تجربه‌های‌دینی‌متعدد‌و‌متفاوت‌میدانند.حال‌مسئله‌این‌است‌که‌تعدد‌تجربههای‌دینی که‌منجر‌به‌تفسیرها‌و‌قرائتهای‌مختلف‌از‌دین‌شود‌تا‌چه‌حد‌پذیرفته‌شده است؟در‌این‌نوشتار‌به پاسخ‌این‌سوال‌از‌دیدگاه‌عالمه‌مصباح‌با‌تمرکز‌بر‌کتاب‌تعدد قرائتها و‌بخشهایی‌از‌کتاب آفتاب مطهر خواهیم‌پرداخت.بهطور‌خالصه‌باید‌گفت‌عالمه‌مصباح‌با‌این‌نگرش‌از‌تعدد‌قرائتهایی‌که دین‌را‌صرفا‌حاصل‌تجربۀ‌دینی‌پیامبران‌می‌داند‌مخالف‌است.ابتدا‌استداللهای‌ارائه‌شده‌به‌دقت تحلیل‌و‌در‌نهایت‌با‌روش‌قیاسی‌مورد‌ارزیابی‌قرار‌خواهد‌گرفت.نتایج‌حاصل از‌پژوهش‌نشان می‌دهد‌دالیل‌عمده‌عالمه‌از‌این‌قرار‌است:)1(در‌صورت‌پذیرش‌نظریۀ تعدد قرائتها،وقوع گفتوگو بین ما‌و طرفداران‌این نظریه )بهدلیل‌عدم‌فهم مدعای‌دو طرف(امکانپذیر نبود؛)2( وجود‌برخی‌مسایل‌اختالفی‌در‌هر‌علم،موجب‌نمیگردد‌همۀ‌مطالب‌آن‌علم‌مشکوک‌باشد.اگر مسئلهای‌برهان یقینی داشت‌و تمامی دانشمندان‌بر اساس‌روش‌صحیح آن علم بر آن‌اتفاقنظر داشتند،قرائتپذیر‌نخواهد‌بود.مسائل‌حوزه‌دین‌نیز‌از‌همین‌قاعده‌تبعیت‌می‌کند.مسائلی‌که‌باید بر‌اساس‌روش‌تحقیق‌ویژه‌مختص‌آن،بررسی‌شود؛)3(به صرف‌اینکه بعضی‌از‌مطالب‌ظنی است‌و‌اختالف‌فتوا‌در‌آنها‌وجود‌دارد،نمیتوان‌اختالف‌و‌تعدد‌رأی‌و‌نظر‌را‌به‌همه‌مسایل‌تعمیم داد. )4( فتاوای اختالفی در موارد غیریقینی، محدودند و در این حوزۀ معرفتی هم، فقط صاحبنظران‌و‌متخصصان،حق‌اظهار‌نظر‌دارند‌و‌دیدگاه‌غیرمتخصصان‌اعتباری‌نخواهد‌داشت. پس اختالفنظر فقیهان در‌مسایل فقهی از جهات مذکور نیز بسیار‌متفاوت با نظریه اختالف قرائتها‌است.بنابراین‌عالمه‌اختالف‌در‌برخی‌موارد )فروع‌دین‌و‌یا‌مسائل‌غیریقینی‌و‌احکام عملی(را‌به‌صورت‌موجبۀ‌جزئیه‌می‌پذیرد،اما‌به‌هیچ‌وجه‌تعدد‌قرائت‌ها‌را‌در‌مورد‌اعتقادات‌و احکام‌بنیادی‌اسالم‌نمیپذیرد.
tags: تجربۀدینی،هرمنوتیک، تعدد قرائتها،عالمهمصباح یزدی.