تحلیلی بر دیدگاه علامه طباطبایی و جوادی آملی در مسئله عالم ذر

Abstract

بحث درباره عالم ذر همواره با دو شبهه ی : 1- آیا عالم ذر وجود دارد و در کجای نظام هستی قرار دارد؟ 2- و اگر این میثاق واقعیت دارد چرا هیچ انسانی آن را به یاد نمی آورد؟ مطرح بوده است. در پاسخ به این پرسش ها، پاسخ علامه طباطبایی و جوادی آملی به گونه ای است که در مقابل یکدیگر قرار گرفته است. در این مقاله ضمن بررسی پاسخ های این دو اندیشمند مشخص می کنیم که پاسخ فطرت علاوه براینکه در تحلیل ساختاری و منطقی آیه بدست می آید، پاسخی مناسبتر نسبت به این سوالات است ، اما در ادامه با تحلیل انطباق نظریه فطرت با نظریه وجود جمعی براساس مبانی حکمت متعالیه بدین نتیجه دست می یابیم که نه تنها نظریه فطرت با نظریه وجود جمعی در تقابل یکدیگر قرار ندارند بلکه براساس برخی مبانی حکمت متعالیه مانند مسأله تشکیک وجود و ذو مراتب بودن وجود و مبحث «بسیطه الحقیقه کل الاشیا » و حمل حقیقه و رقیقه می توان به تحلیل انطباق دو نظریه وجود جمعی و فطرت دست یافت.