بررسی اثرات تلقیح قارچ های مایکوریزا بر عملکرد و اجزا ی عملکرد اکوتیپ های مختلف سیاه دانه

چکیده مقاله

کاربرد کودهای بیولوژیک به ویژه قارچ های مایکوریزا از مهم ترین راهبردهای تغذیهای در کشاورزی پایدار و مدیریت بوم نظام های کشاورزی میباشد. بر همین اساس، پژوهش حاضر به منظور بررسی اثرات دو گونه قارچ مایکوریزا بر عملکرد و اجزای عملکرد سه اکوتیپ ایرانی سیاهدانه )سرایان، همدان و شهرکرد( بصورت فاکتوریل در قالب بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در دانشکده کشاورزی سرایان اجرا شد. نتایج تجزیه واریانس نشان دهنده اختالف معنی دار بین اکوتیپ های سیاهدانه برای اکثر صفات مورد بررسی بود. با این حال، هیچ کدام از صفات فوق تحت تأثیر برهمکنش بین تیمارهای مورد بررسی در پژوهش حاضر )اکوتیپ × مایکوریزا( قرار نگرفتند. بیشترین ارتفاع گیاه، ارتفاع اولین شاخه فرعی، طول ریشه، ارتفاع اولین کپسول و طول کپسول برای اکوتیپ همدان، بیشترین تعداد دانه در کپسول، عملکرد بیولوژیک ، عملکرد دانه و عملکرد کاه برای اکوتیپ شهرکرد و بیشترین وزن هزار دانه و شاخص برداشت برای اکوتیپ سرایان حاصل شد. از طرفی، کاربرد هر دو گونه قارچ مایکوریزا موجب افزایش معنی دار صفات طول کپسول، قطر کپسول و تعداد شاخه گل دهنده اکوتیپ های مورد مطالعه نسبت به تیمار شاهد شدند. در تجزیه ضرایب مسیر، صفات تعداد شاخه گل دهنده و عملکرد بیولوژیک اثرات مستقیم مثبتی بر صفت عملکرد دانه داشتند و بیشترین اثر برای صفت عملکرد بیولوژیک به دست آمد. در مقابل، بیشترین اثر مستقیم منفی بر روی صفت عملکرد دانه مربوط به عملکرد کاه بود؛ لذا براساس نتایج پیشنهاد می شود اکوتیپ/ژنوتیپهایی که از نظر صفات عملکرد بیولوژیک و کاه بهتر هستند را برای گزینش اکوتیپهای برتر مورد استفاده قرار دهند.