آثار اقتصادی-اجتماعی وقف در توسعه فضای روستایی (مورد مطالعه: شهرستان خوسف)

Abstract

نهاد وقف در همه‌ی جوامع به‌ویژه در جوامع مسلمان‌نشین می‌تواند گره‌گشای بسیاری از مشکلات باشد. وقف علاوه‌بر کاهش هزینه‌های عمومی روستا، سبب تقویت روحیه‌ی مذهبی مردم و شکل‌گیری اماکن عمومی و مذهبی می‌گردد و می‌تواند به توسعه‌ی پایدار در نواحی روستایی نیز کمک کند؛ بنابراین ترویج فرهنگ وقف در بین مردم در برنامه‌ریزی‌های توسعه‌ی روستایی جایگاه ویژه‌ای دارد. پژوهش حاضر به بررسی اثرات اقتصادی و اجتماعی وقف در توسعه‌ی فضاهای روستایی در شهرستان خوسف در استان خراسان جنوبی پرداخته است. این پژوهش به لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی و بر مبنای ماهیت و روش از نوع تحقیقات توصیفی- تحلیلی است.روش جمع‌آوری اطلاعات به کمک پرسش‌نامه محقق ساخته بوده و برای سنجش میزان اعتبار پرسش‌نامه از آلفای کرونباخ استفاده شده است. جامعه‌ی آماری شامل 1740 خانوار ساکن در 17 روستای شهرستان است که دارای بیشترین تعداد رقبات وقفی هستند. حجم نمونه از طریق فرمول کوکران266 خانوار برآورد گردید. برای آزمون فرضیه‌های پژوهش از آزمون‌های تی تک نمونه‌ای و دو جمله‌ای در محیط نرم‌افزار spss استفاده شده است. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که به‌طور کلی وقف بر بهبود شاخص‌های اقتصادی، نوسازی و بهسازی مکان‌های عمومی برای خانوارهای روستایی تأثیر زیادی داشته است. در بُعد اجتماعی، وقف گسترش روحیه‌ی خیرخواهی و امانت‌داری و تقویت روحیه‌ی دینداری خانوارها،‌ و ایجاد اماکن عام‌المنفعه و نگهداری از آن را سبب شده است.