نقش دانش بومی در کاهش اثرات خشکسالی مناطق روستایی (مطالعه موردی: شهرستان نیک شهر)

چکیده:

استان سیستان و بلوچستان به ویژه شهرستان نیک شهر یکی از مناطق با شرایط خشک و کم آب ایران می باشد، خشکسالی ها در این گونه مناطق معمولا اثرات مخرب شدیدی نسبت به سایر مناطق کشور دارند. لذا برای کنار آمدن با این مشکل چاره ای جز استفاده از تجربیات پیشینیان و تلفیق آنها با دانش مدرن نیست. به این ترتیب فعالیت مطالعاتی حاضر بر آنست که به بررسی نقش دانش بومی در کاهش اثرات خشکسالی مناطق روستایی( مطالعه موردی: شهرستان نیک شهر ) بپردازد. پژوهش حاضر از حیث ماهیت ترکیبی از روش های کمی و کیفی و از حیث هدف در زمره تحقیقات کاربردی قرار دارد. در بخش کیفی برای گرد آوری داده ها از شیوه مصاحبه و در بخش کمی داده ها از طریق پرسشنامه محقق ساخته اطلاعات جمع آوری شده است. جامعه آماری پژوهش کلیه روستاهای شهرستان نیک شهر است که از طریق نمونه گیری غیر احتمالی جمعیت روستایی با حداقل ۴۰ سال به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شده اند. نمونه گیری در مرحله اجرای پرسشنامه تصادفی ساده بوده که با استفاده از فرمول کوکران تعداد ۳۰۸ پرسشنامه در نظر گرفته شده است. در روش تجزیه و تحلیل ابتدا با استفاده از جدول های فراوانی، توصیفی از وضعیت شاخص های مورد بررسی ارائه گردیده و سپس به تجزیه و تحلیل استنباطی یافته ها پرداخته شده است. نتایج بدست آمده از آمار توصیفی حاکی از آن است که دانش بومی مربوط به منابع آبی در حد متوسط در مقابله با خشکسالی در منطقه تاثیر گذار بوده است. دانش بومی زراعی و باغی در مقابله با خشکسالی منطقه تاثیر زیادی داشته است. دانش بومی دامداری در مقابله با خشکسالی در حد متوسط تاثیر گذار بوده اند. بر اساس نتایج آمار استنباطی از نظر روستاییان میزان استفاده از روش های سنتی و بومی برای کاهش اثرات خشکسالی و مدیریت آب در مقابله با خشکسالی در حد متوسط استنباط می¬شود و میزان تاثیر روش های بومی مربوط به مدیریت منابع آبی در مقابله با خشکسالی، میزان تاثیر دانش بومی زراعی و باغی در مقابله با خشکسالی و میزان تاثیر دانش بومی دامداری در مقابله با خشکسالی زیاد استنباط می¬شود.