بررسی اثر پساب شستشوی کارخانه صنعتی بر روی جوانهزنی و رشد اولیه پانزده گونه گیاهی

Abstract

در این پژوهش اثر پساب شستشوی کارخانه فرآوری معدن مس قلعهزری واقع در خراسان جنوبی بر روی جوانهزنی و رشد اولیه 85 گونه گیاهی شامل چاودار، جارو، خرفه، تاج خروس، اشنان، سیاه تاغ، افسنطین، اسفند، کلزا، ریحان بنفش، شلغم، چغندر، سالیکورنیا، کنجد، و ارزن مورد بررسی قرار گرفت. پیش از شروع آزمایش، غلظت فلزات سنگین عمده در پساب مورد سنجش قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی و در سه تکرار انجام شد. به این منظور بذرها در پتری دیشهای 30 میلیمتر پلاستیکی استریل کشت گردید. بررسی غلظت فلزات سنگین در پساب شستشو نشان داد که غلظت هیچ یک در محدود سمی و بیش از حد مجاز در پسابها نبود. نتایج نشان داد که اثر پساب بر روی درصد جوانهزنی 89 گونهی مورد بررسی معنیدار نبود و تنها دو گونه چغندر و تاجخروس کاهش معنیداری را در این صفت نشان دادند. علیرغم اینکه در اغلب گونههای گیاهی طول ریشهچه تغییر معنیداری نسبت به نمونههای شاهد نداشت اما در دو گونه سیاهتاغ و کلزا افزایش معنی- داری در این صفت مشاهده شد. در مقابل، طول اندام هوایی در چاودار، چغندر و کنجد کاهش معنیدار و در خرفه و جارو افزایشمعنیداری را نشان داد. وزن خشک هیچ یک از گونههای گیاهی تغییر معنیداری نسبت به شاهد نداشت. اگر چه پاسخهای گیاه در مرحله جوانهزنی الزاماً به سایر مراحل نموی قابل تعمیم نیست اما با توجه به حساسیت گیاه در این مرحله به تغییرات محیطی، میتواند معیار مناسبی جهت بررسی اثر سمیت ترکیبات مختلف بر روی گیاه باشد. بنابراین، از آنجا که صرفنظر از برخی استثنائات و نتایج پراکنده، پساب شستشو بر روی صفات جوانهزنی گونههای مورد بررسی اثر منفی نشان نداد میتوان استفاده مجدد از این گونه پسابها را در کشاورزی مورد توجه قرار داد.