اثر ورمیکمپوست بر پراکسیداسیون لیپیدی غشاء و برخی از خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی جمعیتهای رازیانه (Foeniculum vulgare Mill) تحت تنش شوری

چکیده مقاله

ه‌منظور بررسی برهم‌کنش کود ورمی‌کمپوست و کلرید سدیم بر برخی از ویژگی‌های گیاه دارویی رازیانه، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در شرایط گلخانه‌ای انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل چهار سطح شوری (صفر، 40، 80 و 120 میلی‌مولار کلرید سدیم) و دو سطح ورمی‌کمپوست (صفر و 5 درصد حجمی) بودند که در سه تکرار بر جمعیت‌های رازیانه ارومیه، شیراز، بوشهر و مشهد اعمال گردیدند. گیاهان پنج هفته بعد از کاشت برداشت و برخی از صفات آن‌ها اندازه‌گیری شدند. مطابق با نتایج، کاربرد ورمی‌کمپوست به‌صورت معنی‌داری سبب افزایش وزن‌خشک، میزان کلروفیل a، b، کل، کاروتنوئیدها، منیزیم، آهن، فسفات، نیترات، شاخص پایداری غشاء، محتوای نسبی آب و کاهش مالون‌دآلدهید و سایر آلدهیدهای بخش‌هوایی اکثر جمعیت‌های رازیانه موردمطالعه شد. در مقابل در شرایط تنش شوری (بدون حضور ورمی‌کمپوست) نتایج عکس به‌دست آمد. بیش‌ترین و کم‌ترین تأثیر تنش شوری 120 میلی‌مولار کلرید سدیم بر صفت وزن خشک بخش‌هوایی در بین جمعیت‌های رازیانه موردمطالعه، به‌ترتیب متعلق به جمعیت­های مشهد (بیش از دو برابر) و شیراز (حدود 58 درصد) بود. بااین‌وجود، نتایج برهم‌کنش ورمی‌کمپوست و شوری حاکی از آن بود که در تیمار ورمی‌کمپوست، وزن خشک بخش­هوایی، رنگدانه‌های فتوسنتزی، عناصر معدنی، شاخص پایداری غشاء و محتوای نسبی آب رازیانه در حضور برخی از سطوح شوری افزایش معنی‌داری نشان دادند. هم‌چنین در این شرایط مالون‌دآلدهید و سایر آلدهیدها کاهش یافتند. با کاربرد ورمی‌کمپوست در مواجهه با شوری 120 میلی‌مولار کلرید سدیم، وزن خشک بخش‌هوایی جمعیت شیراز بیش از دو برابر افزایش یافت که بیش‌ترین افزایش این صفت در بین جمعیت­های رازیانه موردمطالعه بود.