آینده پژوهی و چالش های امنیتی بحران آب خراسان جنوبی

چکیده مقاله

تغییر اقلیم یکی از مهمترین چالشهای بشر در سده جاری است حوادث طبیعی ناشی از آن مانند خشک سالی ها، طوفان، سیلهای ،شدید گرما، سرماهای بی موقع بالا آمدن سطح آب دریاها، شدت آفات و بیماریهای گیاهی نابودی جنگلها، مراتع ... خسارات جبران ناپذیری را در سطح کره زمین سبب شده است. خشک سالی پدیده ای خزنده و پیچیده است که ناشی از کمبود بارش و افزایش درجه حرارت بوده و برخلاف سایر حوادث پیش بینی ،ابتداء مدت و انتهای آن نیز دشوار است استان خراسان جنوبی از سال 1377 تاکنون با خشکسالی مواجه بوده است. که در طول این دوره شدیدترین خشکسالی در سالهای آبی،1378-1380 مرطوب ترین سال منطقه، سال آبی -1370 1369 و از سال 1377 تاکنون میزان بارندگی استان نزدیک به نرمال و یا خشکسال بوده و در بین شهرستانهای استان بیشترین میزان خشکسالی به ترتیب مربوط به ایستگاههای قائن، بیرجند، خوسف، بشرویه، طبس و فردوس است.به اذعان اکثریت قریب به اتفاق کارشناسان آب، کمبود منابع آب یکی از چالش های مهم قرن حاضر به شمار میرود. افزایش جمعیت، جهت گیری مصرف گرایی و استفاده بیرویه نابجا از فناوری ها، سبب شده منابع آبی موجود بدون در نظر گرفتن پیامدهای آن، با سرعت و قدرت بیشتری استخراج گردند. در حال حاضر تهی شدن سفره های آب زیرزمینی (که دومین منبع آب شیرین در دنیا است) چالش جدی را در بیشتر کشورها ایجاد نموده است. باید پذیرفت که با رشد جمعیت جهان در هزاره سوم، ارتقای سطح زندگی و بهداشت، گسترش شهرنشینی ، صنایع و گسترش کشاورزی، نزاع بر سر آب تشدید می یابد به طوریکه پیش بینی می شود در آینده مسئله آب از مهمترین زمینه های بروز منازعات و مناقشات محسوب شود. آنچه مسئله آب را به مباحث امنیت پیوند میدهد همین تهدیدها هستند.هدف اصلی این پژوهش آینده پژوهی چالش های امنیتی بحران آب خراسان جنوبی، معرفی علل و تاثیر خشکسالی بر منابع آب خراسان جنوبی و راهکار های مقابله با این عوامل است.