مدل‌سازی آزمایشگاهی برهم‌کنش گسل‌ها در تکامل ساختاری تاقدیس‌های رگ سفید و تنگو (جنوب غرب ایران)

چکیده مقاله

در فروبار دزفول جنوبی با توجه به توالی فاز­های دگرشکلی زاگرس و رخداد وارونگی تکتونیکی در گسل­ راندگی رگ سفید و همچنین تجدید فعالیت گسل­ پی سنگی هندیجان، بر هم­کنش عمودی بین گسل­ها در پیش بوم زاگرس اتفاق افتاده است؛ که این اثر متقابل تاثیراتی مهم بر الگوی ساختاری و تشکیل تاقدیس­های رگ سفید و تنگو دارد. فاز چین خوردگی اصلی در پیش بوم زاگرس و در تاقدیس­ رگ سفید در پلیوسن رخ داده است. جهت مدل­سازی آزمایشگاهی تکامل تکتونیکی، با توجه به محاسبه میزان کوتاه­شدگی عمود بر بخش مرکزی تاقدیس رگ سفید، با اعمال فشردگی به میزان 16 درصد و با حرکت فک­های متحرک دستگاه برش با سرعت ثابت، وارونگی تکتونیکی و تبدیل حرکت از کشش به راندگی در گسل رگ سفید سبب می­شود توالی لایه­ها دگرشکل شوند و چین خوردگی وابسته به گسل در تاقدیس رگ سفید تشکیل گردد. با ورود جبهه دگرشکلی زاگرس به پیش بوم منطقه کوهزایی در پلیوسن، علاوه بر برخاستگی تاقدیس تنگو در راس گسل هندیجان، محور تاقدیس رگ سفید به علت حرکت امتداد لغز راستگرد در گسل هندیجان، به میزان 30 درجه به صورت ساعتگرد می­چرخد. مدل­سازی ما نشان می­دهد که دلیل طول موج بیشتر بخش باختری تاقدیس رگ سفید به علت ضخامت زیاد لایه نمکی سازند گچساران و همچنین مقدار بالای نسبت ضخامت لایه نامقاوم به لایه مقاوم است که در اثر واقع شدن بخش باختری تاقدیس رگ سفید در یک پهنه گسلی راستگرد و چرخش ساختاری حاصل از آن، پهن شدگی و افزایش طول موج تاقدیس تسهیل شده است.