تجارب زیستۀ مادران در ارتباط با فرزندان بعد از زندانی شدن سرپرست خانواده

Abstract

زمینه: خانواده، واحد بنیادین جامعه و کانون اصلی رشد و تعالی است و توافق عقیدتی و آرمانی در تشکیل خانواده سالم، زمینه‌ساز اصلی حرکت تکاملی و رشد دهنده انسان است، از این رو فراهم کردن امکانات جهت نیل به این مقصود از وظایف والدین می‌باشد.
هدف: پژوهش حاضر با هدف تبیین و بررسی تجارب زیسته مادران در ارتباط با فرزندان بعد از ضربه‌ی زندانی شدن سرپرست خانواده انجام پذیرفت.
روش: رویکرد پژوهش حاضر از لحاظ روش، کیفی بود؛ که محقق طی مطالعه عمیق به بررسی تجارب زیسته خانواده‌هایی با سرپرست زندانی پرداخت. جامعه پژوهش حاضر شامل تمامی زنان متاهل و دارای فرزند شهر بیرجند در سال 1401 بود که همسرانشان زندانی بودند. نمونه‌گیری با استفاده از شیوه نمونه‌گیری هدفمند و بر اساس اصل اشباع نظری در حجم نمونه در نظر گرفته شد. همچنین برای جمع‌آوری داده‌ها از مصاحبه نیمه ساختاریافته و برای تجزیه‌وتحلیل داده‌های حاصل از مصاحبه‌های پدیدارشناسی از تحلیل توصیفی به روش کلایزی استفاده شد.
یافته‌ها: یافته­های پژوهش در قالب 403 گزاره، 302 مفهوم، 33 مقوله و 7 مقوله اصلی بازنمایی شد.  مقوله­های اصلی عبارتند از: وابستگی به فرزندان، قدرت ابراز وجود، کنترل، زندگی و محنت، احساس ناامیدی و ناتوانی، اختلال استرس پس از سانحه، اختلال روان­تنی بودند. نتایج مصاحبه­ها همچنین نشان داد  که زندانی شدن پدر به طور مستقیم کیفیت زندگی و رابطه فرزندان با مادر را دستخوش تغییرات می­کند.
نتیجه‌گیری: به طور کلی نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که زندانی شدن پدر به طور مستقیم با زندگی سایر اعضای خانواده در ارتباط بوده و کیفیت زندگی آنها را دچار تغییرات اساسی می­کند همچنین بر رابطه مادر و فرزندان نیز تاثیر دارد. رابطه­ها گاهاً بدتر شده و خانواده گاهاً به از هم­گسیتختگی و آشفتگی منجر شده و جریان عادی زندگی که قبلاً وجود داشت، از بین می­رود. بر این اساس به نظر می­رسد خانواده­های زندانیان مواد مخدر نیاز به راهنمایی و مداخلات یاری­رسان در جهت بهبود کیفیت زندگی و به ویژه رابطه والد-فرزندی با مادر دارند.