منشأیابی سفالینه های شیاردار جنوب خراسان براساس مطالعات آزمایشگاهی)XRD)

Abstract

چکیده یکی از راههای بررسی روند تکنولوژی جوامع مختلف باستانی، شناخت سبک و نوع فناوری ساخت سفالینههای مکشوفه از محوطههای باستانی است. در این روند نهتنها فن ساخت بلکه نوع اقتصاد، معیشت، تجارت و حتی بومی - تقلیدی سفالینهها در محوطه مشخص میگردد؛ در این میان از عصر اشکانی که به عنوان یکی از ادوار مهم ایران باستان به شمار میرود؛ آثار زیادی از جمله سفال باقی مانده است. از آنجا که حوزه اولیه حکومتی آنان خراسان بزرگ بوده است، سفالینههای متعددی در این منطقه، بخصوص در خراسان جنوبی، واقع در شرق ایران، به جای مانده است. آنچه که در این پژوهش مهم مینماید، بررسی سفالینههای شیارداری است که در خراسان جنوبی از 5 منطقه )چارده سورگ بیرجند(، )قلعهکمر زادنبه خوسف(، )انبزپشته حاجیآباد زیرکوه(، )تپهکوره محمدآباد زیرکوه( و )کالتهشاپوری نهبندان( بدست آمده است. سفال شیاردار از گونههای معروف دشت سیستان است که در مناطق فوق الذکر بدست آمده است. بر این اساس این پژوهش در صدد پاسخگویی به این سوال میباشد؛ که این گونه سفالینهها منشأ محلی داشته و از نوع تقلیدی محسوب میگردند یا از دشت سیستان در این مناطق رواج یافته است؟. با توجه به آنچه که بیان شد در این پژوهش که به شیوه توصیفی– تحلیلی با رویکرد آزمایشگاهی انجام میپذیرد در تالش خواهیم بود که از طریق آزمایش XRD بر روی 5 قطعه سفال از محوطههای فوق که بر اساس رنگ خمیره و نوع بافت انتخاب گردیدهاند به شناسایی انواع مختلف کانیها و مواد معدنی پرداخته و با انطباق با خاک منطقه به منشأیابی سفالینهها بپردازیم.